Tweet
Kishkindha Kaanda Sarga 66 continues
4.66.23 அ
4.66.23 ஆ
4.66.23 இ
4.66.23 ஈ த்வாமப்யுபகதம் தூர்ணம்
அந்தரிக்ஷம் மஹாகபே ।
க்ஷிப்தமிந்த்ரேண தே வஜ்ரம்
கோபாவிஷ்டேந தீமதா ॥
tvāmapyupagataṃ tūrṇam
antarikṣaṃ mahākapē ।
kṣiptamindrēṇa tē vajram
kōpāviṣṭēna dhīmatā ॥
O great Vānara! (Seeing) you leap
into the sky suddenly, the sagacious
Indra was outraged and hurled the Vajra at you.
4.66.24 அ
4.66.24 ஆ
4.66.24 இ
4.66.24 ஈ ததா ஸைலாக்ரஸிகரே
வாமோ ஹநுரபஜ்யத ।
ததோ ஹி நாமதேயம் தே
ஹநுமாநிதி கீர்த்யதம் ॥
tadā ṡailāgraṡikharē
vāmō hanurabhajyata ।
tatō hi nāmadhēyaṃ tē
hanumāniti kīrtyatam ॥
Then you fell on top of the mountain peak
when your left jaw was broken and
that is how you came to be known as Hanumān.
Hanuma means jaw.
4.66.25 அ
4.66.25 ஆ
4.66.25 இ
4.66.25 ஈ ததஸ்த்வாம் நிஹதம் த்ருஷ்ட்வா
வாயுர்கந்தவஹஸ்ஸ்வயம் ।
த்ரைலோக்யே ப்ருஸஸங்க்ருத்தோ
ந வவௌ வை ப்ரபஞ்ஜந: ॥
tatastvāṃ nihataṃ dṛṣṭvā
vāyurgandhavahassvayam ।
trailōkyē bhṛṡasaṅkṛddhō
na vavau vai prabhañjanaḥ ॥
Seeing you struck down thus,
the wind god, the vehicle of smells,
became very angry and froze himself
in all the three worlds.
4.66.26 அ
4.66.26 ஆ
4.66.26 இ
4.66.26 ஈ ஸம்ப்ராந்தாஸ்ச ஸூராஸ்ஸர்வே
த்ரைலோக்யே க்ஷுபிதே ஸதி ।
ப்ரஸாதயந்தி ஸம்க்ருத்தம்
மாருதம் புவநேஸ்வரா: ॥
sambhrāntāṡca sūrāssarvē
trailōkyē kṣubhitē sati ।
prasādayanti saṃkruddham
mārutaṃ bhuvanēṡvarāḥ ॥
With all the three worlds under shock,
the bewildered Dēvas, the lords of the worlds,
pacified the outraged Vāyu.
4.66.27 அ
4.66.27 ஆ
4.66.27 இ
4.66.27 ஈ ப்ரஸாதிதே ச பவநே
ப்ரஹ்மா துப்யம் வரம் ததௌ ।
அஸஸ்த்ரவத்யதாம் தாத
ஸமரே ஸத்யவிக்ரம ॥
prasāditē ca pavanē
brahmā tubhyaṃ varaṃ dadau ।
aṡastravadhyatāṃ tāta
samarē satyavikrama ॥
My child! O you of true valor!
After the wind—god was pacified,
Brahma gave you a boon, that no weapon
would be able to slay you on the battle-field.
4.66.28 அ
4.66.28 ஆ
4.66.28 இ
4.66.28 ஈ
4.66.29 அ
4.66.29 ஆ வஜ்ரஸ்ய ச நிபாதேந
விருஜம் த்வாம் ஸமீக்ஷ்ய ச ।
ஸஹஸ்ரநேத்ர: ப்ரீதாத்மா
ததௌ தே வரமுத்தமம் ।
ஸ்வச்சந்ததஸ்ச மரணம்
தவஸ்யாதிதி வை ப்ரபோ ॥
vajrasya ca nipātēna
virujaṃ tvāṃ samīkṣya ca ।
sahasranētraḥ prītātmā
dadau tē varamuttamam ।
svacchandataṡca maraṇam
tavasyāditi vai prabhō ॥
Amazed at your being completely unhurt
from the strike of the Vajra,
the thousand-eyed was very pleased
and gave you the best of boons,
that death shall wait upon
your convenience, O lordly one!
4.66.29 இ
4.66.29 ஈ
4.66.30 அ
4.66.30 ஆ
4.66.30 இ
4.66.30 ஈ ஸ த்வம் கேஸரிண: புத்ர:
க்ஷேத்ரஜோ பீமவிக்ரம: ।
மாருதஸ்யௌரஸ: புத்ர:
தேஜஸா சாபி தத்ஸம: ।
த்வம் ஹி வாயுஸுதோ வத்ஸ
ப்லவநே சாபி தத்ஸம: ॥
sa tvaṃ kēsariṇaḥ putraḥ
kṣētrajō bhīmavikramaḥ ।
mārutasyaurasaḥ putraḥ
tējasā cāpi tatsamaḥ ।
tvaṃ hi vāyusutō vatsa
plavanē cāpi tatsamaḥ ॥
Thus you, of formidable prowess,
are the son of Kēsari, being born to his wife,
and also the son of Vāyu, born of his power.
You are also an equal to him in power.
Being the son of Vāyu, my child,
you are also an equal to him in your leap.
4.66.31 அ
4.66.31 ஆ
4.66.31 இ
4.66.31 ஈ வயமத்ய கதப்ராணா
பவாநஸ்மாஸு ஸாம்ப்ரதம் ।
தாக்ஷ்யவிக்ரமஸம்பந்ந:
கபிராஜ இவாபர: ॥
vayamadya gataprāṇā
bhavānasmāsu sāmpratam ।
dākṣyavikramasampannaḥ
kapirāja ivāparaḥ ॥
We are as good as dead now.
You, endowed richly with ability and prowess,
are like another king of Vānaras (Sugreeva)
for us at this time.
4.66.32 அ
4.66.32 ஆ
4.66.32 இ
4.66.32 ஈ த்ரிவிக்ரமே மயா தாத
ஸஸைலவநகாநநா ।
த்ரிஸ்ஸப்தக்ருத்வ: ப்ருதிவீ
பரிக்ராந்தா ப்ரதக்ஷிணம் ॥
trivikramē mayā tāta
saṡailavanakānanā ।
trissaptakṛtvaḥ pṛthivī
parikrāntā pradakṣiṇam ॥
My dear! I circumambulated the earth and
all of its mountains, Vanas and forests,
thrice seven times when Lord Vishṇu measured
the worlds with his three strides.
Thrice seven times is a poetic expression
for ‘twentyone’ times.
4.66.33 அ
4.66.33 ஆ
4.66.33 இ
4.66.33 ஈ ததா சௌஷதயோऽஸ்மாபி:
ஸஞ்சிதா தேவஸாஸநாத் ।
நிர்மத்யமம்ருதம் யாபி:
ததாநீம் நோ மஹத்பலம் ॥
tathā cauṣadhayō'smābhiḥ
sañcitā dēvaṡāsanāt ।
nirmathyamamṛtaṃ yābhiḥ
tadānīṃ nō mahadbalam ॥
Similarly, following the directive of the Dēvas,
I collected all the herbs that was used
to churn the Amṛt (out of the ocean).
Such is the great strength I used to possess then.
4.66.34 அ
4.66.34 ஆ
4.66.34 இ
4.66.34 ஈ ஸ இதாநீமஹம் வ்ருத்த:
பரிஹீநபராக்ரம: ।
ஸாம்ப்ரதம் காலமஸ்மாகம்
பவாந்ஸர்வகுணாந்வித: ॥
sa idānīmahaṃ vṛddhaḥ
parihīnaparākramaḥ ।
sāmprataṃ kālamasmākam
bhavānsarvaguṇānvitaḥ ॥
But now I am old and my prowess is diminished.
At the present time you are the one among us
who is endowed with all the virtues and abilities.
4.66.35 அ
4.66.35 ஆ
4.66.35 இ
4.66.35 ஈ தத்விஜ்ரும்பஸ்வ விக்ராந்த:
ப்லவதாமுத்தமோ ஹ்யஸி ।
த்வத்வீர்யம் த்ரஷ்டுகாமா ஹி
ஸர்வா வாநரவாஹிநீ ॥
tadvijṛmbhasva vikrāntaḥ
plavatāmuttamō hyasi ।
tvadvīryaṃ draṣṭukāmā hi
sarvā vānaravāhinī ॥
O you of great prowess! You are
the best among all those who can leap!
The entire army of Vānaras like to
see your power. Unleash yourself!
4.66.36 அ
4.66.36 ஆ
4.66.36 இ
4.66.36 ஈ உத்திஷ்ட ஹரிஸார்தூல
லங்கயஸ்வ மஹார்ணவம் ।
பரா ஹி ஸர்வபூதாநாம்
ஹநுமந்யா கதிஸ்தவ ॥
uttiṣṭha hariṡārdūla
laṅghayasva mahārṇavam ।
parā hi sarvabhūtānām
hanumanyā gatistava ॥
O tiger among Vānaras!
Get up! Cross the great ocean!
O Hanumān! Your speed is far above
that of all the other creatures.
4.66.37 அ
4.66.37 ஆ
4.66.37 இ
4.66.37 ஈ விஷண்ணா ஹரயஸ்ஸர்வே
ஹநுமந்கிமுபேக்ஷஸே ।
விக்ரமஸ்வ மஹாவேக
விஷ்ணுஸ்த்ரீந்விக்ரமாநிவ ॥
viṣaṇṇā harayassarvē
hanumankimupēkṣasē ।
vikramasva mahāvēga
viṣṇustrīnvikramāniva ॥
All the apes are in despair;
how can you, O Hanumān, be indifferent?
Launch forth with your terrific speed,
as Vishnu did when he took the three strides!
4.66.38 அ
4.66.38 ஆ
4.66.38 இ
4.66.38 ஈ தத: கபீநாம்ருஷபேண சோதித:
ப்ரதீதவேக: பவநாத்மஜ: கபி: ।
ப்ரஹர்ஷயம்ஸ்தாம் ஹரிவீரவாஹிநீம்
சகார ரூபம் மஹதாத்மநஸ்ததா ॥
tataḥ kapīnāmṛṣabhēṇa cōditaḥ
pratītavēgaḥ pavanātmajaḥ kapiḥ ।
praharṣayaṃstāṃ harivīravāhinīṃ
cakāra rūpaṃ mahadātmanastadā ॥
Then, urged by the bull among Vānaras,
the son of Vāyu, the Vānara of renowned speed,
to the delight of the army of Vānara Veeras
assumed a gigantic form of himself.
இத்யார்ஷே வால்மீகீயே
ஸ்ரீமத்ராமாயணே ஆதிகாவ்யே ।
கிஷ்கிந்தாகாண்டே ஷட்ஷஷ்டிதமஸ்ஸர்க:
ityārṣē vālmīkīyē
ṡrīmadrāmāyaṇē ādikāvyē ।
kiṣkindhākāṇḍē ṣaṭṣaṣṭitamassargaḥ
Thus concludes the sixty sixth Sarga
in Kishkindhā Kāṇḍa of the glorious Rāmāyaṇa,
the first ever poem of humankind,
composed by Maharshi Vālmeeki.
You have completed reading 11377 Ṡlōkas out of ~24,000 Ṡlōkas of Vālmeeki Rāmāyaṇa.
Meaning, notes and commentary by: Krishna Sharma.
4.66.23 அ
4.66.23 ஆ
4.66.23 இ
4.66.23 ஈ த்வாமப்யுபகதம் தூர்ணம்
அந்தரிக்ஷம் மஹாகபே ।
க்ஷிப்தமிந்த்ரேண தே வஜ்ரம்
கோபாவிஷ்டேந தீமதா ॥
tvāmapyupagataṃ tūrṇam
antarikṣaṃ mahākapē ।
kṣiptamindrēṇa tē vajram
kōpāviṣṭēna dhīmatā ॥
O great Vānara! (Seeing) you leap
into the sky suddenly, the sagacious
Indra was outraged and hurled the Vajra at you.
4.66.24 அ
4.66.24 ஆ
4.66.24 இ
4.66.24 ஈ ததா ஸைலாக்ரஸிகரே
வாமோ ஹநுரபஜ்யத ।
ததோ ஹி நாமதேயம் தே
ஹநுமாநிதி கீர்த்யதம் ॥
tadā ṡailāgraṡikharē
vāmō hanurabhajyata ।
tatō hi nāmadhēyaṃ tē
hanumāniti kīrtyatam ॥
Then you fell on top of the mountain peak
when your left jaw was broken and
that is how you came to be known as Hanumān.
Hanuma means jaw.
4.66.25 அ
4.66.25 ஆ
4.66.25 இ
4.66.25 ஈ ததஸ்த்வாம் நிஹதம் த்ருஷ்ட்வா
வாயுர்கந்தவஹஸ்ஸ்வயம் ।
த்ரைலோக்யே ப்ருஸஸங்க்ருத்தோ
ந வவௌ வை ப்ரபஞ்ஜந: ॥
tatastvāṃ nihataṃ dṛṣṭvā
vāyurgandhavahassvayam ।
trailōkyē bhṛṡasaṅkṛddhō
na vavau vai prabhañjanaḥ ॥
Seeing you struck down thus,
the wind god, the vehicle of smells,
became very angry and froze himself
in all the three worlds.
4.66.26 அ
4.66.26 ஆ
4.66.26 இ
4.66.26 ஈ ஸம்ப்ராந்தாஸ்ச ஸூராஸ்ஸர்வே
த்ரைலோக்யே க்ஷுபிதே ஸதி ।
ப்ரஸாதயந்தி ஸம்க்ருத்தம்
மாருதம் புவநேஸ்வரா: ॥
sambhrāntāṡca sūrāssarvē
trailōkyē kṣubhitē sati ।
prasādayanti saṃkruddham
mārutaṃ bhuvanēṡvarāḥ ॥
With all the three worlds under shock,
the bewildered Dēvas, the lords of the worlds,
pacified the outraged Vāyu.
4.66.27 அ
4.66.27 ஆ
4.66.27 இ
4.66.27 ஈ ப்ரஸாதிதே ச பவநே
ப்ரஹ்மா துப்யம் வரம் ததௌ ।
அஸஸ்த்ரவத்யதாம் தாத
ஸமரே ஸத்யவிக்ரம ॥
prasāditē ca pavanē
brahmā tubhyaṃ varaṃ dadau ।
aṡastravadhyatāṃ tāta
samarē satyavikrama ॥
My child! O you of true valor!
After the wind—god was pacified,
Brahma gave you a boon, that no weapon
would be able to slay you on the battle-field.
4.66.28 அ
4.66.28 ஆ
4.66.28 இ
4.66.28 ஈ
4.66.29 அ
4.66.29 ஆ வஜ்ரஸ்ய ச நிபாதேந
விருஜம் த்வாம் ஸமீக்ஷ்ய ச ।
ஸஹஸ்ரநேத்ர: ப்ரீதாத்மா
ததௌ தே வரமுத்தமம் ।
ஸ்வச்சந்ததஸ்ச மரணம்
தவஸ்யாதிதி வை ப்ரபோ ॥
vajrasya ca nipātēna
virujaṃ tvāṃ samīkṣya ca ।
sahasranētraḥ prītātmā
dadau tē varamuttamam ।
svacchandataṡca maraṇam
tavasyāditi vai prabhō ॥
Amazed at your being completely unhurt
from the strike of the Vajra,
the thousand-eyed was very pleased
and gave you the best of boons,
that death shall wait upon
your convenience, O lordly one!
4.66.29 இ
4.66.29 ஈ
4.66.30 அ
4.66.30 ஆ
4.66.30 இ
4.66.30 ஈ ஸ த்வம் கேஸரிண: புத்ர:
க்ஷேத்ரஜோ பீமவிக்ரம: ।
மாருதஸ்யௌரஸ: புத்ர:
தேஜஸா சாபி தத்ஸம: ।
த்வம் ஹி வாயுஸுதோ வத்ஸ
ப்லவநே சாபி தத்ஸம: ॥
sa tvaṃ kēsariṇaḥ putraḥ
kṣētrajō bhīmavikramaḥ ।
mārutasyaurasaḥ putraḥ
tējasā cāpi tatsamaḥ ।
tvaṃ hi vāyusutō vatsa
plavanē cāpi tatsamaḥ ॥
Thus you, of formidable prowess,
are the son of Kēsari, being born to his wife,
and also the son of Vāyu, born of his power.
You are also an equal to him in power.
Being the son of Vāyu, my child,
you are also an equal to him in your leap.
4.66.31 அ
4.66.31 ஆ
4.66.31 இ
4.66.31 ஈ வயமத்ய கதப்ராணா
பவாநஸ்மாஸு ஸாம்ப்ரதம் ।
தாக்ஷ்யவிக்ரமஸம்பந்ந:
கபிராஜ இவாபர: ॥
vayamadya gataprāṇā
bhavānasmāsu sāmpratam ।
dākṣyavikramasampannaḥ
kapirāja ivāparaḥ ॥
We are as good as dead now.
You, endowed richly with ability and prowess,
are like another king of Vānaras (Sugreeva)
for us at this time.
4.66.32 அ
4.66.32 ஆ
4.66.32 இ
4.66.32 ஈ த்ரிவிக்ரமே மயா தாத
ஸஸைலவநகாநநா ।
த்ரிஸ்ஸப்தக்ருத்வ: ப்ருதிவீ
பரிக்ராந்தா ப்ரதக்ஷிணம் ॥
trivikramē mayā tāta
saṡailavanakānanā ।
trissaptakṛtvaḥ pṛthivī
parikrāntā pradakṣiṇam ॥
My dear! I circumambulated the earth and
all of its mountains, Vanas and forests,
thrice seven times when Lord Vishṇu measured
the worlds with his three strides.
Thrice seven times is a poetic expression
for ‘twentyone’ times.
4.66.33 அ
4.66.33 ஆ
4.66.33 இ
4.66.33 ஈ ததா சௌஷதயோऽஸ்மாபி:
ஸஞ்சிதா தேவஸாஸநாத் ।
நிர்மத்யமம்ருதம் யாபி:
ததாநீம் நோ மஹத்பலம் ॥
tathā cauṣadhayō'smābhiḥ
sañcitā dēvaṡāsanāt ।
nirmathyamamṛtaṃ yābhiḥ
tadānīṃ nō mahadbalam ॥
Similarly, following the directive of the Dēvas,
I collected all the herbs that was used
to churn the Amṛt (out of the ocean).
Such is the great strength I used to possess then.
4.66.34 அ
4.66.34 ஆ
4.66.34 இ
4.66.34 ஈ ஸ இதாநீமஹம் வ்ருத்த:
பரிஹீநபராக்ரம: ।
ஸாம்ப்ரதம் காலமஸ்மாகம்
பவாந்ஸர்வகுணாந்வித: ॥
sa idānīmahaṃ vṛddhaḥ
parihīnaparākramaḥ ।
sāmprataṃ kālamasmākam
bhavānsarvaguṇānvitaḥ ॥
But now I am old and my prowess is diminished.
At the present time you are the one among us
who is endowed with all the virtues and abilities.
4.66.35 அ
4.66.35 ஆ
4.66.35 இ
4.66.35 ஈ தத்விஜ்ரும்பஸ்வ விக்ராந்த:
ப்லவதாமுத்தமோ ஹ்யஸி ।
த்வத்வீர்யம் த்ரஷ்டுகாமா ஹி
ஸர்வா வாநரவாஹிநீ ॥
tadvijṛmbhasva vikrāntaḥ
plavatāmuttamō hyasi ।
tvadvīryaṃ draṣṭukāmā hi
sarvā vānaravāhinī ॥
O you of great prowess! You are
the best among all those who can leap!
The entire army of Vānaras like to
see your power. Unleash yourself!
4.66.36 அ
4.66.36 ஆ
4.66.36 இ
4.66.36 ஈ உத்திஷ்ட ஹரிஸார்தூல
லங்கயஸ்வ மஹார்ணவம் ।
பரா ஹி ஸர்வபூதாநாம்
ஹநுமந்யா கதிஸ்தவ ॥
uttiṣṭha hariṡārdūla
laṅghayasva mahārṇavam ।
parā hi sarvabhūtānām
hanumanyā gatistava ॥
O tiger among Vānaras!
Get up! Cross the great ocean!
O Hanumān! Your speed is far above
that of all the other creatures.
4.66.37 அ
4.66.37 ஆ
4.66.37 இ
4.66.37 ஈ விஷண்ணா ஹரயஸ்ஸர்வே
ஹநுமந்கிமுபேக்ஷஸே ।
விக்ரமஸ்வ மஹாவேக
விஷ்ணுஸ்த்ரீந்விக்ரமாநிவ ॥
viṣaṇṇā harayassarvē
hanumankimupēkṣasē ।
vikramasva mahāvēga
viṣṇustrīnvikramāniva ॥
All the apes are in despair;
how can you, O Hanumān, be indifferent?
Launch forth with your terrific speed,
as Vishnu did when he took the three strides!
4.66.38 அ
4.66.38 ஆ
4.66.38 இ
4.66.38 ஈ தத: கபீநாம்ருஷபேண சோதித:
ப்ரதீதவேக: பவநாத்மஜ: கபி: ।
ப்ரஹர்ஷயம்ஸ்தாம் ஹரிவீரவாஹிநீம்
சகார ரூபம் மஹதாத்மநஸ்ததா ॥
tataḥ kapīnāmṛṣabhēṇa cōditaḥ
pratītavēgaḥ pavanātmajaḥ kapiḥ ।
praharṣayaṃstāṃ harivīravāhinīṃ
cakāra rūpaṃ mahadātmanastadā ॥
Then, urged by the bull among Vānaras,
the son of Vāyu, the Vānara of renowned speed,
to the delight of the army of Vānara Veeras
assumed a gigantic form of himself.
இத்யார்ஷே வால்மீகீயே
ஸ்ரீமத்ராமாயணே ஆதிகாவ்யே ।
கிஷ்கிந்தாகாண்டே ஷட்ஷஷ்டிதமஸ்ஸர்க:
ityārṣē vālmīkīyē
ṡrīmadrāmāyaṇē ādikāvyē ।
kiṣkindhākāṇḍē ṣaṭṣaṣṭitamassargaḥ
Thus concludes the sixty sixth Sarga
in Kishkindhā Kāṇḍa of the glorious Rāmāyaṇa,
the first ever poem of humankind,
composed by Maharshi Vālmeeki.
You have completed reading 11377 Ṡlōkas out of ~24,000 Ṡlōkas of Vālmeeki Rāmāyaṇa.
Meaning, notes and commentary by: Krishna Sharma.