Tweet
Kishkindha Kaanda Sarga 50 Continues
4.50.88 b-23a தே நஷ்டஸம்ஜ்ஞாஸ்த்ருஷிதா:
ஸம்ப்ராந்தாஸ்ஸலிலார்திந: ।
பரிபேதுர்பிலே தஸ்மிந்
கஞ்சித்காலமதந்த்ரிதா: ॥
tē naṣṭasaṃjñāstṛṣitāḥ
sambhrāntāssalilārthinaḥ ।
paripēturbilē tasmin
kañcitkālamatandritāḥ ॥
With their senses becoming dull with thirst,
and their mind confused as they craved for water,
they went along in that cave for a while,
ignoring their exhaustion.
4.50.23b-24a தே க்ருஸா தீநவதநா:
பரிஸ்ராந்தா: ப்லவங்கமா: ।
ஆலோகம் தத்ருஸுர்வீரா
நிராஸா ஜீவிதே யதா ॥
tē kṛṡā dīnavadanāḥ
pariṡrāntāḥ plavaṅgamāḥ ।
ālōkaṃ dadṛṡurvīrā
nirāṡā jīvitē yadā ॥
Just as those Vānaras, emaciated, dejected
and exhausted, gave up any hope of survival,
those Veeras saw a brightly lit area.
4.50.24b-25a ததஸ்தம் தேஸமாகம்ய
ஸௌம்யா விதிமிரம் வநம் ।
தத்ருஸு: காஞ்சநாந்வ்ருக்ஷாந்
தீப்தவைஸ்வாநரப்ரபாந் ॥
tatastaṃ dēṡamāgamya
saumyā vitimiraṃ vanam ।
dadṛṡuḥ kāñcanānvṛkṣān
dīptavaiṡvānaraprabhān ॥
Then, those gentle ones, came to an area
where they found a Vana free from darkness
with golden trees that were blazing bright like fire.
4.50.25b-26 ஸாலாம்ஸ்தாலாம்ஸ்தமாலாம்ஸ்ச
புந்நாகாந்வஞ்ஜுலாந்தவாந் ।
சம்பகாந் நாகவ்ருக்ஷாம்ஸ்ச
கர்ணிகாராம்ஸ்ச புஷ்பிதாந் ।
ஸ்தபகை: காஞ்சநைஸ்சித்ரை
ரக்தை: கிஸலயைஸ்ததா ॥
sālāṃstālāṃstamālāṃṡca
punnāgānvañjulāndhavān ।
campakān nāgavṛkṣāṃṡca
karṇikārāṃṡca puṣpitān ।
stabakaiḥ kāñcanaiṡcitrai
raktaiḥ kisalayaistathā ॥
There were Sāla, Tāla, Tamāla, Punnāga, Vañjula,
Dhava, Campaka, Nāga and Karṇikāra trees in bloom,
with bunches of flowers shining like gold
and with their tender shoots shining red.
4.50.27 ஆபீடைஸ்ச லதாபிஸ்ச
ஹேமாபரணபூஷிதாந் ।
தருணாதித்யஸங்காஸாந்
வைடூர்யக்ருதவேதிகாந் ॥
āpīḍaiṡca latābhiṡca
hēmābharaṇabhūṣitān ।
taruṇādityasaṅkāṡān
vaiḍhūryakṛtavēdikān ॥
Their tops were gorgeous, covered by creepers.
They were glowing like the morning sun
adorned with gold ornaments and
with platforms around them studded with lazulite.
4.50.28-29a விப்ராஜமாநாந்வபுஷா
பாதபாம்ஸ்ச ஹிரண்மயாந் ।
நீலவைடூர்யவர்ணாஸ்ச
பத்மிநீ: பதகைர்வ்ருதா: ।
மஹத்பி: காஞ்சநை: பத்மை:
வ்ருதா பாலார்கஸந்நிபை: ॥
vibhrājamānānvapuṣā
pādapāṃṡca hiraṇmayān ।
nīlavaiḍhūryavarṇāṡca
padminīḥ patagairvṛtāḥ ।
mahadbhiḥ kāñcanaiḥ padmaiḥ
vṛtā bālārkasannibhaiḥ ॥
There were trees, all gold, with dazzling trunks.
There were lotus vines glowing like sapphire,
gorgeous like the morning sun,
with big, golden lotuses and
birds hovering around them.
4.50.29b-30a ஜாதரூபமயைர்மத்ஸ்யை:
மஹத்பிஸ்சாத பஙகஜை: ।
நலிநீஸ்தத்ர தத்ருஸு:
ப்ரஸந்நஸலிலாயுதா: ॥
jātarūpamayairmatsyaiḥ
mahadbhiṡcātha paṅakajaiḥ ।
nalinīstatra dadṛṡuḥ
prasannasalilāyutāḥ ॥
They saw lotus pools of pellucid water
with huge lotuses and golden fish.
4.50.30b-32a காஞ்சநாநி விமாநாநி
ராஜதாநி ததைவ ச ।
தபநீயகவாக்ஷாணி
முக்தாஜாலாவ்ருதாநி ச ।
ஹைமராஜதபௌமாநி
வைதூர்யமணிமந்தி ச ।
தத்ருஸுஸ்தத்ர ஹரயோ
க்ருஹமுக்யாநி ஸர்வஸ: ॥
kāñcanāni vimānāni
rājatāni tathaiva ca ।
tapanīyagavākṣāṇi
muktājālāvṛtāni ca ।
haimarājatabhaumāni
vaidūryamaṇimanti ca ।
dadṛṡustatra harayō
gṛhamukhyāni sarvaṡaḥ ॥
Those Vānaras saw everywhere
towers of silver and gold
with windows blazing bright
overhung with lacework of pearls,
and exquisite mansions of many stories
made of gold and silver and
adorned with lazulite and gems.
4.50.32b-33a புஷ்பிதாந்பலிநோ வ்ருக்ஷாந்
ப்ரவாலமணிஸந்நிபாந் ।
காஞ்சநப்ரமராம்ஸ்சைவ
மதூநி ச ஸமந்தத: ॥
puṣpitānphalinō vṛkṣān
pravālamaṇisannibhān ।
kāñcanabhramarāṃṡcaiva
madhūni ca samantataḥ ॥
They saw everywhere trees that
were in flower and fruit that
shone like corals and gems,
and golden bees and honey.
4.50.33b-34 மணிகாஞ்சநசித்ராணி
ஸயநாந்யாஸநாநி ச ।
விவிதாநி விஸாலாநி
தத்ருஸுஸ்தே ஸமந்தத: ।
ஹைமராஜதகாம்ஸ்யாநாம்
பாஜநாநாம் ச ஸம்ஞ்சயாந் ॥
maṇikāñcanacitrāṇi
ṡayanānyāsanāni ca ।
vividhāni viṡālāni
dadṛṡustē samantataḥ ।
haimarājatakāṃsyānām
bhājanānāṃ ca saṃñcayān ॥
They saw a variety of big couches and beds
decked with an assortment of gems and gold
and a huge collection of
gold, silver and bronze vessels.
4.50.35 அகரூணாம் ச திவ்யாநாம்
சந்தநாநாம் ச ஸஞ்சயாந் ।
ஸுசீந்யப்யவஹார்யாணி
மூலாநி ச பலாநி ச ॥
agarūṇāṃ ca divyānām
candanānāṃ ca sañcayān ।
ṡucīnyabhyavahāryāṇi
mūlāni ca phalāni ca ॥
They also saw a collection of
divine Agaru and sandal and
mouth-watering and clean roots and fruits.
4.50.36-37a மஹார்ஹாணி ச பாநாநி
மதூநி ரஸவந்தி ச ।
திவ்யாநாமம்பராணாம் ச
மஹார்ஹாணாம் ச ஸஞ்சயாந் ।
கம்பலாநாம் ச சித்ராணாம்
அஜிநாநாம் ச ஸஞ்சயாந் ॥
mahārhāṇi ca pānāni
madhūni rasavanti ca ।
divyānāmambarāṇāṃ ca
mahārhāṇāṃ ca sañcayān ।
kambalānāṃ ca citrāṇām
ajinānāṃ ca sañcayān ॥
They also saw drinks that were highly coveted,
liquors of exquisite taste,
collections of divine garments
that only the noble deserve,
lovely carpets and collections of deerskin.
4.50.37b-38a தத்ர தத்ர ச விந்யஸ்தாந்
தீப்தாந்வைஸ்வாநரப்ரபாந் ।
தத்ருஸுர்வாநராஸ்ஸுப்ராந்
ஜாதரூபஸ்ய ஸஞ்சயாந் ॥
tatra tatra ca vinyastān
dīptānvaiṡvānaraprabhān ।
dadṛṡurvānarāṡṡubhrān
jātarūpasya sañcayān ॥
The Vānaras saw gold purified in fire,
that blazed like fire, piled up everywhere.
4.50.38b-39a தத்ர தத்ர விசிந்வந்தோ
பிலே தத்ர மஹாப்ரபா: ।
தத்ருஸுர்வாநராஸ்ஸூரா:
ஸ்த்ரியம் காஞ்சிததூரத: ॥
tatra tatra vicinvantō
bilē tatra mahāprabhāḥ ।
dadṛṡurvānarāṡṡūrāḥ
striyaṃ kāñcidadūrataḥ ॥
Searching everywhere in that cave,
the valiant Vānaras of great radiance
saw a woman not far from there.
4.50.39b-40 தாம் ச தே தத்ருஸுஸ்தத்ர
சீரக்ருஷ்ணாஜிநாம்பராம் ।
தாபஸீம் நியதாஹாராம்
ஜ்வலந்தீமிவ தேஜஸா ।
விஸ்மிதா ஹரயஸ்தத்ர
வ்யவதிஷ்டந்த ஸர்வஸ: ॥
tāṃ ca tē dadṛṡustatra
cīrakṛṣṇājināmbarām ।
tāpasīṃ niyatāhārām
jvalantīmiva tējasā ।
vismitā harayastatra
vyavatiṣṭhanta sarvaṡaḥ ॥
The Vānaras beheld that Tapasvi
who lived on limited food
clad in tree bark and
the skin of the black antelope,
blazing like fire with her power of Tapa.
The simply stood everywhere
there taken by surprise.
4.50.41 ததோ ஹநூமாந்கிரிஸந்நிகாஸ:
க்ருதாஜ்ஞலிஸ்தாமபிவாத்ய வ்ருத்தாம் ।
பப்ரச்ச கா த்வம் பவநம் பிலம் ச
ரத்நாநி சேமாநி வதஸ்வ கஸ்ய ॥
tatō hanūmāngirisannikāṡaḥ
kṛtājñalistāmabhivādya vṛddhām ।
papraccha kā tvaṃ bhavanaṃ bilaṃ ca
ratnāni cēmāni vadasva kasya ॥
Then Hanumān, imposing like a mountain,
joined his palms in reverence
and prostrated to that old woman and asked:
‘Who are you? Whose is this cave,
this mansion and all these gems? Please tell!’
இத்யார்ஷே வால்மீகீயே
ஸ்ரீமத்ராமாயணே ஆதிகாவ்யே
கிஷ்கிந்தாகாண்டே பஞ்சாஸஸ்ஸர்க: ॥
ityārṣē vālmīkīyē
ṡrīmadrāmāyaṇē ādikāvyē
kiṣkindhākāṇḍē pañcāṡassargaḥ ॥
Thus concludes the fiftieth Sarga
in Kishkindhā Kāṇḍa of the glorious Rāmāyaṇa,
the first ever poem of humankind,
composed by Maharshi Vālmeeki.
You have completed reading 10984 Ṡlōkas out of ~24,000 Ṡlōkas of Vālmeeki Rāmāyaṇa.
Meaning, notes and commentary by: Krishna Sharma.
4.50.88 b-23a தே நஷ்டஸம்ஜ்ஞாஸ்த்ருஷிதா:
ஸம்ப்ராந்தாஸ்ஸலிலார்திந: ।
பரிபேதுர்பிலே தஸ்மிந்
கஞ்சித்காலமதந்த்ரிதா: ॥
tē naṣṭasaṃjñāstṛṣitāḥ
sambhrāntāssalilārthinaḥ ।
paripēturbilē tasmin
kañcitkālamatandritāḥ ॥
With their senses becoming dull with thirst,
and their mind confused as they craved for water,
they went along in that cave for a while,
ignoring their exhaustion.
4.50.23b-24a தே க்ருஸா தீநவதநா:
பரிஸ்ராந்தா: ப்லவங்கமா: ।
ஆலோகம் தத்ருஸுர்வீரா
நிராஸா ஜீவிதே யதா ॥
tē kṛṡā dīnavadanāḥ
pariṡrāntāḥ plavaṅgamāḥ ।
ālōkaṃ dadṛṡurvīrā
nirāṡā jīvitē yadā ॥
Just as those Vānaras, emaciated, dejected
and exhausted, gave up any hope of survival,
those Veeras saw a brightly lit area.
4.50.24b-25a ததஸ்தம் தேஸமாகம்ய
ஸௌம்யா விதிமிரம் வநம் ।
தத்ருஸு: காஞ்சநாந்வ்ருக்ஷாந்
தீப்தவைஸ்வாநரப்ரபாந் ॥
tatastaṃ dēṡamāgamya
saumyā vitimiraṃ vanam ।
dadṛṡuḥ kāñcanānvṛkṣān
dīptavaiṡvānaraprabhān ॥
Then, those gentle ones, came to an area
where they found a Vana free from darkness
with golden trees that were blazing bright like fire.
4.50.25b-26 ஸாலாம்ஸ்தாலாம்ஸ்தமாலாம்ஸ்ச
புந்நாகாந்வஞ்ஜுலாந்தவாந் ।
சம்பகாந் நாகவ்ருக்ஷாம்ஸ்ச
கர்ணிகாராம்ஸ்ச புஷ்பிதாந் ।
ஸ்தபகை: காஞ்சநைஸ்சித்ரை
ரக்தை: கிஸலயைஸ்ததா ॥
sālāṃstālāṃstamālāṃṡca
punnāgānvañjulāndhavān ।
campakān nāgavṛkṣāṃṡca
karṇikārāṃṡca puṣpitān ।
stabakaiḥ kāñcanaiṡcitrai
raktaiḥ kisalayaistathā ॥
There were Sāla, Tāla, Tamāla, Punnāga, Vañjula,
Dhava, Campaka, Nāga and Karṇikāra trees in bloom,
with bunches of flowers shining like gold
and with their tender shoots shining red.
4.50.27 ஆபீடைஸ்ச லதாபிஸ்ச
ஹேமாபரணபூஷிதாந் ।
தருணாதித்யஸங்காஸாந்
வைடூர்யக்ருதவேதிகாந் ॥
āpīḍaiṡca latābhiṡca
hēmābharaṇabhūṣitān ।
taruṇādityasaṅkāṡān
vaiḍhūryakṛtavēdikān ॥
Their tops were gorgeous, covered by creepers.
They were glowing like the morning sun
adorned with gold ornaments and
with platforms around them studded with lazulite.
4.50.28-29a விப்ராஜமாநாந்வபுஷா
பாதபாம்ஸ்ச ஹிரண்மயாந் ।
நீலவைடூர்யவர்ணாஸ்ச
பத்மிநீ: பதகைர்வ்ருதா: ।
மஹத்பி: காஞ்சநை: பத்மை:
வ்ருதா பாலார்கஸந்நிபை: ॥
vibhrājamānānvapuṣā
pādapāṃṡca hiraṇmayān ।
nīlavaiḍhūryavarṇāṡca
padminīḥ patagairvṛtāḥ ।
mahadbhiḥ kāñcanaiḥ padmaiḥ
vṛtā bālārkasannibhaiḥ ॥
There were trees, all gold, with dazzling trunks.
There were lotus vines glowing like sapphire,
gorgeous like the morning sun,
with big, golden lotuses and
birds hovering around them.
4.50.29b-30a ஜாதரூபமயைர்மத்ஸ்யை:
மஹத்பிஸ்சாத பஙகஜை: ।
நலிநீஸ்தத்ர தத்ருஸு:
ப்ரஸந்நஸலிலாயுதா: ॥
jātarūpamayairmatsyaiḥ
mahadbhiṡcātha paṅakajaiḥ ।
nalinīstatra dadṛṡuḥ
prasannasalilāyutāḥ ॥
They saw lotus pools of pellucid water
with huge lotuses and golden fish.
4.50.30b-32a காஞ்சநாநி விமாநாநி
ராஜதாநி ததைவ ச ।
தபநீயகவாக்ஷாணி
முக்தாஜாலாவ்ருதாநி ச ।
ஹைமராஜதபௌமாநி
வைதூர்யமணிமந்தி ச ।
தத்ருஸுஸ்தத்ர ஹரயோ
க்ருஹமுக்யாநி ஸர்வஸ: ॥
kāñcanāni vimānāni
rājatāni tathaiva ca ।
tapanīyagavākṣāṇi
muktājālāvṛtāni ca ।
haimarājatabhaumāni
vaidūryamaṇimanti ca ।
dadṛṡustatra harayō
gṛhamukhyāni sarvaṡaḥ ॥
Those Vānaras saw everywhere
towers of silver and gold
with windows blazing bright
overhung with lacework of pearls,
and exquisite mansions of many stories
made of gold and silver and
adorned with lazulite and gems.
4.50.32b-33a புஷ்பிதாந்பலிநோ வ்ருக்ஷாந்
ப்ரவாலமணிஸந்நிபாந் ।
காஞ்சநப்ரமராம்ஸ்சைவ
மதூநி ச ஸமந்தத: ॥
puṣpitānphalinō vṛkṣān
pravālamaṇisannibhān ।
kāñcanabhramarāṃṡcaiva
madhūni ca samantataḥ ॥
They saw everywhere trees that
were in flower and fruit that
shone like corals and gems,
and golden bees and honey.
4.50.33b-34 மணிகாஞ்சநசித்ராணி
ஸயநாந்யாஸநாநி ச ।
விவிதாநி விஸாலாநி
தத்ருஸுஸ்தே ஸமந்தத: ।
ஹைமராஜதகாம்ஸ்யாநாம்
பாஜநாநாம் ச ஸம்ஞ்சயாந் ॥
maṇikāñcanacitrāṇi
ṡayanānyāsanāni ca ।
vividhāni viṡālāni
dadṛṡustē samantataḥ ।
haimarājatakāṃsyānām
bhājanānāṃ ca saṃñcayān ॥
They saw a variety of big couches and beds
decked with an assortment of gems and gold
and a huge collection of
gold, silver and bronze vessels.
4.50.35 அகரூணாம் ச திவ்யாநாம்
சந்தநாநாம் ச ஸஞ்சயாந் ।
ஸுசீந்யப்யவஹார்யாணி
மூலாநி ச பலாநி ச ॥
agarūṇāṃ ca divyānām
candanānāṃ ca sañcayān ।
ṡucīnyabhyavahāryāṇi
mūlāni ca phalāni ca ॥
They also saw a collection of
divine Agaru and sandal and
mouth-watering and clean roots and fruits.
4.50.36-37a மஹார்ஹாணி ச பாநாநி
மதூநி ரஸவந்தி ச ।
திவ்யாநாமம்பராணாம் ச
மஹார்ஹாணாம் ச ஸஞ்சயாந் ।
கம்பலாநாம் ச சித்ராணாம்
அஜிநாநாம் ச ஸஞ்சயாந் ॥
mahārhāṇi ca pānāni
madhūni rasavanti ca ।
divyānāmambarāṇāṃ ca
mahārhāṇāṃ ca sañcayān ।
kambalānāṃ ca citrāṇām
ajinānāṃ ca sañcayān ॥
They also saw drinks that were highly coveted,
liquors of exquisite taste,
collections of divine garments
that only the noble deserve,
lovely carpets and collections of deerskin.
4.50.37b-38a தத்ர தத்ர ச விந்யஸ்தாந்
தீப்தாந்வைஸ்வாநரப்ரபாந் ।
தத்ருஸுர்வாநராஸ்ஸுப்ராந்
ஜாதரூபஸ்ய ஸஞ்சயாந் ॥
tatra tatra ca vinyastān
dīptānvaiṡvānaraprabhān ।
dadṛṡurvānarāṡṡubhrān
jātarūpasya sañcayān ॥
The Vānaras saw gold purified in fire,
that blazed like fire, piled up everywhere.
4.50.38b-39a தத்ர தத்ர விசிந்வந்தோ
பிலே தத்ர மஹாப்ரபா: ।
தத்ருஸுர்வாநராஸ்ஸூரா:
ஸ்த்ரியம் காஞ்சிததூரத: ॥
tatra tatra vicinvantō
bilē tatra mahāprabhāḥ ।
dadṛṡurvānarāṡṡūrāḥ
striyaṃ kāñcidadūrataḥ ॥
Searching everywhere in that cave,
the valiant Vānaras of great radiance
saw a woman not far from there.
4.50.39b-40 தாம் ச தே தத்ருஸுஸ்தத்ர
சீரக்ருஷ்ணாஜிநாம்பராம் ।
தாபஸீம் நியதாஹாராம்
ஜ்வலந்தீமிவ தேஜஸா ।
விஸ்மிதா ஹரயஸ்தத்ர
வ்யவதிஷ்டந்த ஸர்வஸ: ॥
tāṃ ca tē dadṛṡustatra
cīrakṛṣṇājināmbarām ।
tāpasīṃ niyatāhārām
jvalantīmiva tējasā ।
vismitā harayastatra
vyavatiṣṭhanta sarvaṡaḥ ॥
The Vānaras beheld that Tapasvi
who lived on limited food
clad in tree bark and
the skin of the black antelope,
blazing like fire with her power of Tapa.
The simply stood everywhere
there taken by surprise.
4.50.41 ததோ ஹநூமாந்கிரிஸந்நிகாஸ:
க்ருதாஜ்ஞலிஸ்தாமபிவாத்ய வ்ருத்தாம் ।
பப்ரச்ச கா த்வம் பவநம் பிலம் ச
ரத்நாநி சேமாநி வதஸ்வ கஸ்ய ॥
tatō hanūmāngirisannikāṡaḥ
kṛtājñalistāmabhivādya vṛddhām ।
papraccha kā tvaṃ bhavanaṃ bilaṃ ca
ratnāni cēmāni vadasva kasya ॥
Then Hanumān, imposing like a mountain,
joined his palms in reverence
and prostrated to that old woman and asked:
‘Who are you? Whose is this cave,
this mansion and all these gems? Please tell!’
இத்யார்ஷே வால்மீகீயே
ஸ்ரீமத்ராமாயணே ஆதிகாவ்யே
கிஷ்கிந்தாகாண்டே பஞ்சாஸஸ்ஸர்க: ॥
ityārṣē vālmīkīyē
ṡrīmadrāmāyaṇē ādikāvyē
kiṣkindhākāṇḍē pañcāṡassargaḥ ॥
Thus concludes the fiftieth Sarga
in Kishkindhā Kāṇḍa of the glorious Rāmāyaṇa,
the first ever poem of humankind,
composed by Maharshi Vālmeeki.
You have completed reading 10984 Ṡlōkas out of ~24,000 Ṡlōkas of Vālmeeki Rāmāyaṇa.
Meaning, notes and commentary by: Krishna Sharma.