Kishkindha Kaanda Sarga 30 Continues
4.30.54 மீநோபஸந்தர்ஸிதமேகலாநாம்
நதீவதூநாம் கதயோऽத்ய மந்தா: ।
காந்தோபபுக்தாலஸகாமிநீநாம்
ப்ரபாதகாலேஷ்விவ காமிநீநாம் ॥
mīnōpasandarṡitamēkhalānāṃ
nadīvadhūnāṃ gatayō'dya mandāḥ ।
kāntōpabhuktālasagāminīnāṃ
prabhātakālēṣviva kāminīnām ॥
The streams, that flaunt their fish like waist bands,
move slowly, like women in the morning after
they have been enjoyed by their lovers.
4.30.55 ஸசக்ரவாகாநி ஸஸைவலாநி
காஸைர்துகூலைரிவ ஸம்வ்ருதாநி ।
ஸபத்ரரேகாநி ஸரோசநாநி
வதூமுகாநீவ நதீமுகாநி ॥
sacakravākāni saṡaivalāni
kāṡairdukūlairiva saṃvṛtāni ।
sapatrarēkhāni sarōcanāni
vadhūmukhānīva nadīmukhāni ॥
The rivers, with Cakravākas and moss on them
and covered by the clothing of Kāṡa reeds,
resemble the faces of young women
painted with decorative marks and smeared with vermillion.
4.30.56 ப்ரபுல்லபாணாஸநசித்ரிதேஷு
ப்ரஹ்ருஷ்டஷட்பாதநிகூஜிதேஷு ।
க்ருஹீதசாபோத்யததண்டசண்ட:
ப்ரசண்டசாரோऽத்ய வநேஷு காம: ॥
praphullabāṇāsanacitritēṣu
prahṛṣṭaṣaṭpādanikūjitēṣu ।
gṛhītacāpōdyatadaṇḍacaṇḍaḥ
pracaṇḍacārō'dya vanēṣu kāmaḥ ॥
In the Vana, which is imprinted with
the Bāṇa and Āsana trees in flower,
and which resounds with the hum of happy bees,
the god of love rampages with his
bow and deadly shafts, ready to strike.
4.30.57 லோகம் ஸுவ்ருஷ்ட்யா பரிதோஷயித்வா
நதீஸ்தடாகாநி ச பூரயித்வா ।
நிஷ்பந்நஸஸ்யாம் வஸுதாம் ச க்ருத்வா
த்யக்த்வா நபஸ்தோயதரா: ப்ரணஷ்டா: ॥
lōkaṃ suvṛṣṭyā paritōṣayitvā
nadīstaṭākāni ca pūrayitvā ।
niṣpannasasyāṃ vasudhāṃ ca kṛtvā
tyaktvā nabhastōyadharāḥ praṇaṣṭāḥ ॥
The clouds, satiating the world with heavy rains,
filling the rivers and lakes to the brim and
making the earth abundant with new crops and vegetation,
have left the sky and vanished.
4.30.58 தர்ஸயந்தி ஸரந்நத்ய:
புலிநாநி ஸநை: ஸநை: ।
நவஸங்கமஸவ்ரீடா
ஜகநாநீவ யோஷித: ॥
darṡayanti ṡarannadyaḥ
pulināni ṡanaiḥ ṡanaiḥ ।
navasaṅgamasavrīḍā
jaghanānīva yōṣitaḥ ॥
The streams of the Ṡarat slowly
reveal their sand-flats
as bashful women do their hips
at the time of their first ever mating.
4.30.59 ப்ரஸந்நஸலிலாஸ்ஸௌம்ய
குரரீபிர்விநாதிதா: ।
சக்ரவாககணாகீர்ணா
விபாந்தி ஸலிலாஸயா: ॥
prasannasalilāssaumya
kurarībhirvināditāḥ ।
cakravākagaṇākīrṇā
vibhānti salilāṡayāḥ ॥
The reservoirs, my dear,
shine with their crystal waters,
resounding with the cries of female Krouncas
and dotted all over with flocks of Cakravākas.
4.30.60 அஸநாஸ்ஸப்தபர்ணாஸ்ச
கோவிதாராஸ்ச புஷ்பிதா: ।
த்ருஸ்யந்தே பந்துஜீவாஸ்ச
ஸ்யாமாஸ்ச கிரிஸாநுஷு ॥
asanāssaptaparṇāṡca
kōvidārāṡca puṣpitāḥ ।
dṛṡyantē bandhujīvāṡca
ṡyāmāṡca girisānuṣu ॥
On the flanks of mountains are to be seen
the Asana, Saptaparṇa, Kōvidāra and
the dark Bandhujeevas in flower.
4.30.61 ஹம்ஸஸாரஸசக்ராஹ்வை:
குரரைஸ்ச ஸமந்தத: ।
புலிநாந்யவகீர்ணாநி
நதீநாம் பஸ்ய லக்ஷ்மண ॥
haṃsasārasacakrāhvaiḥ
kuraraiṡca samantataḥ ।
pulinānyavakīrṇāni
nadīnāṃ paṡya lakṣmaṇa ॥
Look at the beaches of the rivers, Lakshmaṇa,
which are dotted with swans, Sārasas,
Cakravākas and Krouncas everywhere.
4.30.62 அந்யோந்யபத்தவைராணாம்
ஜிகீஷூணாம் ந்ருபாத்மஜ ।
உத்யோகஸமயஸ்ஸௌம்ய
பார்திவாநாமுபஸ்தித: ॥
anyōnyabaddhavairāṇām
jigīṣūṇāṃ nṛpātmaja ।
udyōgasamayassaumya
pārthivānāmupasthitaḥ ॥
My dear prince! The season has arrived for
the kings, who are at feud and want to
win over each other, to go on war expeditions.
4.30.63 இயம் ஸா ப்ரதமா யாத்ரா
பார்திவாநாம் ந்ருபாத்மஜ
ந ச பஸ்யாமி ஸுக்ரீவம்
உத்யோகம் வா ததாவிதம் ॥
iyaṃ sā prathamā yātrā
pārthivānāṃ nṛpātmaja
na ca paṡyāmi sugrīvam
udyōgaṃ vā tathāvidham ॥
This is the time for the first wave of expeditions
to start, but, O prince, I see no sign
of Sugreeva being on any such expedition.
4.30.64 சத்வாரோ வார்ஷிகா மாஸா
கதா வர்ஷஸதோபமா: ।
மம ஸோகாபிபூதஸ்ய
ததா ஸீதாமபஸ்யத: ॥
catvārō vārṣikā māsā
gatā varṣaṡatōpamāḥ ।
mama ṡōkābhibhūtasya
tathā sītāmapaṡyataḥ ॥
The four months of rains have gone by;
to me, overwhelmed by grief at not seeing Seetā,
they seem like a hundred years.
4.30.65 சக்ரவாகீவ பர்தாரம்
ப்ருஷ்டதோऽநுகதா வநம் ।
விஷமம் தண்டகாரண்யம்
உத்யாநமிவ சாஞ்கநா ॥
cakravākīva bhartāram
pṛṣṭhatō'nugatā vanam ।
viṣamaṃ daṇḍakāraṇyam
udyānamiva cāñganā ॥
She had followed her husband
to the Vana like a female Cakravāka
and on to the impenetrable Daṇḍaka Araṇya
as if it were a pleasure-garden.
4.30.66 ப்ரியாவிஹீநே து:கார்தே
ஹ்ருதராஜ்யே விவாஸிதே ।
க்ருபாம் ந குருதே ராஜா
ஸுக்ரீவோ மயி லக்ஷ்மண ॥
priyāvihīnē duḥkhārtē
hṛtarājyē vivāsitē ।
kṛpāṃ na kurutē rājā
sugrīvō mayi lakṣmaṇa ॥
Sugreeva the King, does not take pity,
O Lakshmana, on me, who has lost
his beloved and is distraught with grief,
deprived of kingdom and exiled.
4.30.68 அநாதோ ஹ்ருதராஜ்யோऽயம்
ராவணேந ச தர்ஷித: ।
தீநோ தூரக்ருஹ: காமீ
மாம் சைவ ஸரணம் கத: ॥
இத்யேதை: காரணைஸ்ஸௌம்ய
ஸுக்ரீவஸ்ய துராத்மந: ।
அஹம் வாநரராஜஸ்ய
பரிபூத: பரந்தப ॥
anāthō hṛtarājyō'yam
rāvaṇēna ca dharṣitaḥ ।
dīnō dūragṛhaḥ kāmī
māṃ caiva ṡaraṇaṃ gataḥ ॥
ityētaiḥ kāraṇaissaumya
sugrīvasya durātmanaḥ ।
ahaṃ vānararājasya
paribhūtaḥ parantapa ॥
My dear! O scorcher of the foe!
I am being slighted by the evil-minded
Sugreeva, the king of Vānaras, who thinks that:
‘This man has no other recourse,
his kingdom is taken away, he is despondent,
caught in the pangs of love, slighted by Rāvaṇa,
away from home and has sought refuge in me’!
4.30.69 ஸ காலம் பரிஸங்க்யாய
ஸீதாயா: பரிமார்கணே ।
க்ருதார்தஸ்ஸமயம் க்ருத்வா
துர்மதிர்நாவபுத்யதே ॥
sa kālaṃ parisaṅkhyāya
sītāyāḥ parimārgaṇē ।
kṛtārthassamayaṃ kṛtvā
durmatirnāvabudhyatē ॥
He, the evil-minded one, does not realize
that it is time to start the search for Seetā,
having agreed upon that time,
now that he has won his object.
4.30.70 த்வம் ச கிஷ்கிந்தாம் ப்ரவிஸ்ய
ப்ரூஹி வாநரபுங்கவம் ।
மூர்கம் க்ராம்யஸுகே ஸக்தம்
ஸுக்ரீவம் வசநாந்மம ॥
tvaṃ ca kiṣkindhāṃ praviṡya
brūhi vānarapuṅgavam ।
mūrkhaṃ grāmyasukhē saktam
sugrīvaṃ vacanānmama ॥
You go to Kishkindhā and convey this message of mine
to that stupid Sugreeva, that chief of Vānaras,
who is lost in the pleasure of women:
4.30.71 அர்திநாமுபபந்நாநாம்
பூர்வம் சாப்யுபகாரிணாம் ।
ஆஸாம் ஸம்ஸ்ருத்ய யோ ஹந்தி
ஸ லோகே புருஷாதம: ॥
arthināmupapannānām
pūrvaṃ cāpyupakāriṇām ।
āṡāṃ saṃṡrutya yō hanti
sa lōkē puruṣādhamaḥ ॥
He who kills the hopes of people
who are dependent on him,
who have taken refuge in him and
who have done him a favor earlier,
(and that too,) after making a promise,
is the most detestable of all men.
To be continued
4.30.54 மீநோபஸந்தர்ஸிதமேகலாநாம்
நதீவதூநாம் கதயோऽத்ய மந்தா: ।
காந்தோபபுக்தாலஸகாமிநீநாம்
ப்ரபாதகாலேஷ்விவ காமிநீநாம் ॥
mīnōpasandarṡitamēkhalānāṃ
nadīvadhūnāṃ gatayō'dya mandāḥ ।
kāntōpabhuktālasagāminīnāṃ
prabhātakālēṣviva kāminīnām ॥
The streams, that flaunt their fish like waist bands,
move slowly, like women in the morning after
they have been enjoyed by their lovers.
4.30.55 ஸசக்ரவாகாநி ஸஸைவலாநி
காஸைர்துகூலைரிவ ஸம்வ்ருதாநி ।
ஸபத்ரரேகாநி ஸரோசநாநி
வதூமுகாநீவ நதீமுகாநி ॥
sacakravākāni saṡaivalāni
kāṡairdukūlairiva saṃvṛtāni ।
sapatrarēkhāni sarōcanāni
vadhūmukhānīva nadīmukhāni ॥
The rivers, with Cakravākas and moss on them
and covered by the clothing of Kāṡa reeds,
resemble the faces of young women
painted with decorative marks and smeared with vermillion.
4.30.56 ப்ரபுல்லபாணாஸநசித்ரிதேஷு
ப்ரஹ்ருஷ்டஷட்பாதநிகூஜிதேஷு ।
க்ருஹீதசாபோத்யததண்டசண்ட:
ப்ரசண்டசாரோऽத்ய வநேஷு காம: ॥
praphullabāṇāsanacitritēṣu
prahṛṣṭaṣaṭpādanikūjitēṣu ।
gṛhītacāpōdyatadaṇḍacaṇḍaḥ
pracaṇḍacārō'dya vanēṣu kāmaḥ ॥
In the Vana, which is imprinted with
the Bāṇa and Āsana trees in flower,
and which resounds with the hum of happy bees,
the god of love rampages with his
bow and deadly shafts, ready to strike.
4.30.57 லோகம் ஸுவ்ருஷ்ட்யா பரிதோஷயித்வா
நதீஸ்தடாகாநி ச பூரயித்வா ।
நிஷ்பந்நஸஸ்யாம் வஸுதாம் ச க்ருத்வா
த்யக்த்வா நபஸ்தோயதரா: ப்ரணஷ்டா: ॥
lōkaṃ suvṛṣṭyā paritōṣayitvā
nadīstaṭākāni ca pūrayitvā ।
niṣpannasasyāṃ vasudhāṃ ca kṛtvā
tyaktvā nabhastōyadharāḥ praṇaṣṭāḥ ॥
The clouds, satiating the world with heavy rains,
filling the rivers and lakes to the brim and
making the earth abundant with new crops and vegetation,
have left the sky and vanished.
4.30.58 தர்ஸயந்தி ஸரந்நத்ய:
புலிநாநி ஸநை: ஸநை: ।
நவஸங்கமஸவ்ரீடா
ஜகநாநீவ யோஷித: ॥
darṡayanti ṡarannadyaḥ
pulināni ṡanaiḥ ṡanaiḥ ।
navasaṅgamasavrīḍā
jaghanānīva yōṣitaḥ ॥
The streams of the Ṡarat slowly
reveal their sand-flats
as bashful women do their hips
at the time of their first ever mating.
4.30.59 ப்ரஸந்நஸலிலாஸ்ஸௌம்ய
குரரீபிர்விநாதிதா: ।
சக்ரவாககணாகீர்ணா
விபாந்தி ஸலிலாஸயா: ॥
prasannasalilāssaumya
kurarībhirvināditāḥ ।
cakravākagaṇākīrṇā
vibhānti salilāṡayāḥ ॥
The reservoirs, my dear,
shine with their crystal waters,
resounding with the cries of female Krouncas
and dotted all over with flocks of Cakravākas.
4.30.60 அஸநாஸ்ஸப்தபர்ணாஸ்ச
கோவிதாராஸ்ச புஷ்பிதா: ।
த்ருஸ்யந்தே பந்துஜீவாஸ்ச
ஸ்யாமாஸ்ச கிரிஸாநுஷு ॥
asanāssaptaparṇāṡca
kōvidārāṡca puṣpitāḥ ।
dṛṡyantē bandhujīvāṡca
ṡyāmāṡca girisānuṣu ॥
On the flanks of mountains are to be seen
the Asana, Saptaparṇa, Kōvidāra and
the dark Bandhujeevas in flower.
4.30.61 ஹம்ஸஸாரஸசக்ராஹ்வை:
குரரைஸ்ச ஸமந்தத: ।
புலிநாந்யவகீர்ணாநி
நதீநாம் பஸ்ய லக்ஷ்மண ॥
haṃsasārasacakrāhvaiḥ
kuraraiṡca samantataḥ ।
pulinānyavakīrṇāni
nadīnāṃ paṡya lakṣmaṇa ॥
Look at the beaches of the rivers, Lakshmaṇa,
which are dotted with swans, Sārasas,
Cakravākas and Krouncas everywhere.
4.30.62 அந்யோந்யபத்தவைராணாம்
ஜிகீஷூணாம் ந்ருபாத்மஜ ।
உத்யோகஸமயஸ்ஸௌம்ய
பார்திவாநாமுபஸ்தித: ॥
anyōnyabaddhavairāṇām
jigīṣūṇāṃ nṛpātmaja ।
udyōgasamayassaumya
pārthivānāmupasthitaḥ ॥
My dear prince! The season has arrived for
the kings, who are at feud and want to
win over each other, to go on war expeditions.
4.30.63 இயம் ஸா ப்ரதமா யாத்ரா
பார்திவாநாம் ந்ருபாத்மஜ
ந ச பஸ்யாமி ஸுக்ரீவம்
உத்யோகம் வா ததாவிதம் ॥
iyaṃ sā prathamā yātrā
pārthivānāṃ nṛpātmaja
na ca paṡyāmi sugrīvam
udyōgaṃ vā tathāvidham ॥
This is the time for the first wave of expeditions
to start, but, O prince, I see no sign
of Sugreeva being on any such expedition.
4.30.64 சத்வாரோ வார்ஷிகா மாஸா
கதா வர்ஷஸதோபமா: ।
மம ஸோகாபிபூதஸ்ய
ததா ஸீதாமபஸ்யத: ॥
catvārō vārṣikā māsā
gatā varṣaṡatōpamāḥ ।
mama ṡōkābhibhūtasya
tathā sītāmapaṡyataḥ ॥
The four months of rains have gone by;
to me, overwhelmed by grief at not seeing Seetā,
they seem like a hundred years.
4.30.65 சக்ரவாகீவ பர்தாரம்
ப்ருஷ்டதோऽநுகதா வநம் ।
விஷமம் தண்டகாரண்யம்
உத்யாநமிவ சாஞ்கநா ॥
cakravākīva bhartāram
pṛṣṭhatō'nugatā vanam ।
viṣamaṃ daṇḍakāraṇyam
udyānamiva cāñganā ॥
She had followed her husband
to the Vana like a female Cakravāka
and on to the impenetrable Daṇḍaka Araṇya
as if it were a pleasure-garden.
4.30.66 ப்ரியாவிஹீநே து:கார்தே
ஹ்ருதராஜ்யே விவாஸிதே ।
க்ருபாம் ந குருதே ராஜா
ஸுக்ரீவோ மயி லக்ஷ்மண ॥
priyāvihīnē duḥkhārtē
hṛtarājyē vivāsitē ।
kṛpāṃ na kurutē rājā
sugrīvō mayi lakṣmaṇa ॥
Sugreeva the King, does not take pity,
O Lakshmana, on me, who has lost
his beloved and is distraught with grief,
deprived of kingdom and exiled.
4.30.68 அநாதோ ஹ்ருதராஜ்யோऽயம்
ராவணேந ச தர்ஷித: ।
தீநோ தூரக்ருஹ: காமீ
மாம் சைவ ஸரணம் கத: ॥
இத்யேதை: காரணைஸ்ஸௌம்ய
ஸுக்ரீவஸ்ய துராத்மந: ।
அஹம் வாநரராஜஸ்ய
பரிபூத: பரந்தப ॥
anāthō hṛtarājyō'yam
rāvaṇēna ca dharṣitaḥ ।
dīnō dūragṛhaḥ kāmī
māṃ caiva ṡaraṇaṃ gataḥ ॥
ityētaiḥ kāraṇaissaumya
sugrīvasya durātmanaḥ ।
ahaṃ vānararājasya
paribhūtaḥ parantapa ॥
My dear! O scorcher of the foe!
I am being slighted by the evil-minded
Sugreeva, the king of Vānaras, who thinks that:
‘This man has no other recourse,
his kingdom is taken away, he is despondent,
caught in the pangs of love, slighted by Rāvaṇa,
away from home and has sought refuge in me’!
4.30.69 ஸ காலம் பரிஸங்க்யாய
ஸீதாயா: பரிமார்கணே ।
க்ருதார்தஸ்ஸமயம் க்ருத்வா
துர்மதிர்நாவபுத்யதே ॥
sa kālaṃ parisaṅkhyāya
sītāyāḥ parimārgaṇē ।
kṛtārthassamayaṃ kṛtvā
durmatirnāvabudhyatē ॥
He, the evil-minded one, does not realize
that it is time to start the search for Seetā,
having agreed upon that time,
now that he has won his object.
4.30.70 த்வம் ச கிஷ்கிந்தாம் ப்ரவிஸ்ய
ப்ரூஹி வாநரபுங்கவம் ।
மூர்கம் க்ராம்யஸுகே ஸக்தம்
ஸுக்ரீவம் வசநாந்மம ॥
tvaṃ ca kiṣkindhāṃ praviṡya
brūhi vānarapuṅgavam ।
mūrkhaṃ grāmyasukhē saktam
sugrīvaṃ vacanānmama ॥
You go to Kishkindhā and convey this message of mine
to that stupid Sugreeva, that chief of Vānaras,
who is lost in the pleasure of women:
4.30.71 அர்திநாமுபபந்நாநாம்
பூர்வம் சாப்யுபகாரிணாம் ।
ஆஸாம் ஸம்ஸ்ருத்ய யோ ஹந்தி
ஸ லோகே புருஷாதம: ॥
arthināmupapannānām
pūrvaṃ cāpyupakāriṇām ।
āṡāṃ saṃṡrutya yō hanti
sa lōkē puruṣādhamaḥ ॥
He who kills the hopes of people
who are dependent on him,
who have taken refuge in him and
who have done him a favor earlier,
(and that too,) after making a promise,
is the most detestable of all men.
To be continued