Tweet
The long description of Ṡarat from Ṡlōkas 28 through 57 in long meter, though beautiful, is considered unauthentic.
4.30.29 ஸம்ப்ரத்யநேகாஸ்ரய சித்ரஸோபா
லக்ஷ்மீஸ்ஸரத்காலகுணோபபந்நா ।
ஸூர்யாக்ரஹஸ்தப்ரதிபோதிதேஷு
பத்மாகரேஷ்வப்யதிகம் விபாதி ॥
sampratyanēkāṡraya citraṡōbhā
lakṣmīṡṡaratkālaguṇōpapannā ।
sūryāgrahastapratibōdhitēṣu
padmākarēṣvabhyadhikaṃ vibhāti ॥
The loveliness of nature in Ṡarat,
which is manifested diversely in a multitude of objects,
shows itself in overflowing abundance
in the lotus beds awakened
by the touch of the fingers of the morning sun.
4.30.30 ஸப்தச்சதாநாம் குஸுமோபகந்தீ
ஷட்பாதப்ருந்தைரநுகீயமாந: ।
மத்தத்விபாநாம் பவநாநுஸாரீ
தர்பம் விநேஷ்யந்நதிகம் விபாதி ॥
saptacchadānāṃ kusumōpagandhī
ṣaṭpādabṛndairanugīyamānaḥ ।
mattadvipānāṃ pavanānusārī
darpaṃ vinēṣyannadhikaṃ vibhāti ॥
The fragrance of the Saptaparṇa flowers
that flew everywhere following the wind,
itself followed by the swarms of singing bees,
handsomely dwarfs the (smell of) elephants in rut.
4.30.31 அப்யாகதைஸ்சாருவிஸாலபக்ஷை:
ஸர:ப்ரியை: பத்மரஜோவகீர்ணை: ।
மஹாநதீநாம் புலிநோபயாதை:
க்ரீடந்தி ஹம்ஸாஸ்ஸஹ சக்ரவாகை: ॥
abhyāgataiṡcāruviṡālapakṣaiḥ
saraḥpriyaiḥ padmarajōvakīrṇaiḥ ।
mahānadīnāṃ pulinōpayātaiḥ
krīḍanti haṃsāssaha cakravākaiḥ ॥
The swans play with the Cakravākas
of large and beautiful plumage
covered with the pollen of the lotuses,
that normally love lakes, but were now making
a visit to the sandy beaches of the great rivers.
4.30.32 மதப்ரகல்பேஷு ச வாரணேஷு
கவாம் ஸமூஹேஷு ச தர்பிதேஷு ।
ப்ரஸந்நதோயாஸு ச நிம்நகாஸு
விபாதி லக்ஷ்மீர்பஹுதா விபக்தா ॥
madapragalbhēṣu ca vāraṇēṣu
gavāṃ samūhēṣu ca darpitēṣu ।
prasannatōyāsu ca nimnagāsu
vibhāti lakṣmīrbahudhā vibhaktā ॥
The richness of Ṡarat reveals itself variedly
in the elephants that are in rut,
in the herds of bulls that are prideful and
in the waters of the rivers that are pleasant.
4.30.33 நபஸ்ஸமீக்ஷ்யாம்புதரைர்விமுக்தம்
விமுக்தபர்ஹாபரணா வநேஷு ।
ப்ரியாஸ்வஸக்தா விநிவ்ருத்தஸோபா
கதோத்ஸவா த்யாநபரா மயூரா: ॥
nabhassamīkṣyāmbudharairvimuktaṃ
vimuktabarhābharaṇā vanēṣu ।
priyāsvasaktā vinivṛttaṡōbhā
gatōtsavā dhyānaparā mayūrāḥ ॥
Seeing the sky become free from clouds,
the peacocks shed their ornaments of plumage
and lose interest in their playmates.
With their splendor gone, their festive moods behind,
they are now lost in meditation.
4.30.34 மநோஜ்ஞகந்தை: ப்ரியகைரநல்பை:
புஷ்பாதிபாராவநதாக்ரஸாகை: ।
ஸுவர்ணகௌரைர்நயநாபிராமை:
உத்யோதிதாநீவ வநாந்தராணி ॥
manōjñagandhaiḥ priyakairanalpaiḥ
puṣpātibhārāvanatāgraṡākhaiḥ ।
suvarṇagaurairnayanābhirāmaiḥ
udyōtitānīva vanāntarāṇi ॥
The interiors of the Vanas are lit up by
the abundance of Priyaka trees of pleasant fragrance
feasting the eyes with their golden yellow hue
and their branches bowing down with the weight of flowers.
4.30.35 ப்ரியாந்விதாநாம் நலிநீப்ரியாணாம்
வநப்ரியாணாம் குஸுமோத்ததாநாம் ।
மதோத்கடாநாம் மதலாலஸாநாம்
கஜோத்தமாநாம் கதயோऽத்ய மந்தா: ॥
priyānvitānāṃ nalinīpriyāṇāṃ
vanapriyāṇāṃ kusumōddhatānām ।
madōtkaṭānāṃ madalālasānāṃ
gajōttamānāṃ gatayō'dya mandāḥ ॥
The great elephants that love water and lotuses,
intoxicated with the scent of flowers,
and reveling in the ichor (flowing from their temples),
wander, along with their mates, at a leisurely pace.
4.30.36 வ்யப்ரம் நபஸ்ஸஸ்த்ரவிதௌதவர்ணம்
க்ருஸப்ரவாஹாநி நதீஜலாநி ।
கஹ்லாரஸீதா: பவநா: ப்ரவாந்தி
தமோவிமுக்தாஸ்ச திஸ: ப்ரகாஸா: ॥
vyabhraṃ nabhaṡṡastravidhautavarṇaṃ
kṛṡapravāhāni nadījalāni ।
kahlāraṡītāḥ pavanāḥ pravānti
tamōvimuktāṡca diṡaḥ prakāṡāḥ ॥
The sky, cleared of clouds,
gleams like a sharpened sword.
The flow of waters in the rivers have thinned down.
The breezes are cooled down by lilies.
The four quarters, freed from darkness, shine brightly.
4.30.37 ஸூர்யாதபக்ராமணநஷ்டபங்கா
பூமிஸ்சிரோததாடிதஸாந்த்ரரேணு: ।
அந்யோந்யவைரேணஸமாயுதாநாம்
உத்யோககாலோऽத்ய நராதிபாநாம் ॥
sūryātapakrāmaṇanaṣṭapaṅkā
bhūmiṡcirōdadhāṭitasāndrarēṇuḥ ।
anyōnyavairēṇasamāyutānām
udyōgakālō'dya narādhipānām ॥
After the passing of a long time,
dust rises into the air with
the mire disappearing under the hot sun.
The season has arrived for the rulers of people
to come together to settle their scores.
4.30.38 ஸரத்குணாப்யாயிதரூபஸோபா:
ப்ரஹர்ஷிதா: பாம்ஸுஸமுத்க்ஷிதாங்கா: ।
மதோத்கடாஸ்ஸம்ப்ரதி யுத்தலுப்தா
வ்ருஷா கவாம் மத்யகதா நதந்தி ॥
ṡaradguṇāpyāyitarūpaṡōbhāḥ
praharṣitāḥ pāṃṡusamutkṣitāṅgāḥ ।
madōtkaṭāssamprati yuddhalubdhā
vṛṣā gavāṃ madhyagatā nadanti ॥
With the season of Ṡarat endowing
them with added glow to their bodies and
with dust covering every limb of theirs,
the impassioned bulls in their high spirits
call each other for a fight.
4.30.39 ஸமந்மதா தீவ்ரதராநுராகா
குலாந்விதா மந்தகதி: கரேணு: ।
மதாந்விதம் ஸம்பரிவார்ய யாந்தம்
வநேஷு பர்தாரமநுப்ரயாதி ॥
samanmathā tīvratarānurāgā
kulānvitā mandagatiḥ karēṇuḥ ।
madānvitaṃ samparivārya yāntam
vanēṣu bhartāramanuprayāti ॥
The she elephant, in the good company of its kind,
filled with lust, spurred by intense passion,
closely follows her lord, as he,
filled with passion, wanders slowly in the Vana.
4.30.40 த்யக்த்வா வராண்யாத்மவிபூஷணாநி
பர்ஹாணி தீரோபகதா நதீநாம் ।
நிர்பர்த்ஸ்யமாநா இவ ஸாரஸௌகை:
ப்ரயாந்தி தீநா விமநா மயூரா: ॥
tyaktvā varāṇyātmavibhūṣaṇāni
barhāṇi tīrōpagatā nadīnām ।
nirbhartsyamānā iva sārasaughaiḥ
prayānti dīnā vimanā mayūrāḥ ॥
The peacocks, shedding off their
ornaments, the plumage, reach the river banks.
They walk away dispirited and unhappy,
as if they were intimidated
by the multitudes of Sārasa cranes.
4.30.41 வித்ராஸ்ய காரண்டவசக்ரவாகாந்
மஹாரவைர்பிந்நகடா கஜேந்த்ரா: ।
ஸரஸ்ஸு பத்தாம்புஜபூஷணேஷு
விக்ஷோப்ய விக்ஷோப்ய ஜலம் பிபந்தி ॥
vitrāsya kāraṇḍavacakravākān
mahāravairbhinnakaṭā gajēndrāḥ ।
sarassu baddhāmbujabhūṣaṇēṣu
vikṣōbhya vikṣōbhya jalaṃ pibanti ॥
Frightening away the Kāraṇḍavas and Cakravākas
by their loud trumpeting, the great tuskers,
with ichor streaming down their temples,
drink from the lakes adorned with lotuses in bloom,
agitating the water again and again.
4.30.42 வ்யபேதபங்காஸு ஸவாலுகாஸு
ப்ரஸந்நதோயாஸு ஸகோகுலாஸு ।
ஸஸாரஸாராவநிநாதிதாஸு
நதீஷு ஹம்ஸா நிபதந்தி ஹ்ருஷ்டா:॥
vyapētapaṅkāsu savālukāsu
prasannatōyāsu sagōkulāsu ।
sasārasārāvanināditāsu
nadīṣu haṃsā nipatanti hṛṣṭāḥ॥
The swans plunge joyously in the
pleasant waters of the streams
that are sandy and free from slush,
resounding with the cries of Sārasas
and attended by herds of cows.
4.30.43 நதீகநப்ரஸ்ரவணோதகாநாம்
அதிப்ரவ்ருத்தாநிலபர்ஹிணாநாம் ।
ப்லவங்கமாநாம் ச கதோத்ஸவாநாம்
த்ருவம் ரவாஸ்ஸம்ப்ரதி ஸம்ப்ரணஷ்டா: ॥
nadīghanaprasravaṇōdakānām
atipravṛddhānilabarhiṇānām ।
plavaṅgamānāṃ ca gatōtsavānām
dhruvaṃ ravāssamprati sampraṇaṣṭāḥ ॥
The din of rivers, clouds and waterfalls,
the raging winds and the peacocks and that of
frogs whose days of rejoicing are over,
has certainly ceased now.
4.30.44 அநேகவர்ணாஸ்ஸுவிநஷ்டகாயா:
நவோதிதேஷ்வம்புதரேஷு நஷ்டா: ।
க்ஷுதார்திதா கோரவிஷா பிலேப்ய:
சிரோஷிதா விப்ரஸரந்தி ஸர்பா: ॥
anēkavarṇāssuvinaṣṭakāyāḥ
navōditēṣvambudharēṣu naṣṭāḥ ।
kṣudhārditā ghōraviṣā bilēbhyaḥ
cirōṣitā viprasaranti sarpāḥ ॥
Virulently poisonous snakes of different colors
that disappeared when the clouds appeared,
are coming out of their holes where
they had lived for long, their bodies
emaciated by excruciating hunger.
4.30.45 சஞ்சச்சந்த்ரகரஸ்பர்ஸ
ஹர்ஷோந்மீலிததாரகா ।
அஹோ ராகவதீ ஸந்த்யா
ஜஹாதி ஸ்வயமம்பரம் ॥
cañcaccandrakarasparṡa
harṣōnmīlitatārakā ।
ahō rāgavatī sandhyā
jahāti svayamambaram ॥
The stars are joyously twinkling
touched by the rays of the moon,
as the scarlet twilight bids good bye
to the sky, seemingly on its own!
4.30.46 ராத்ரிஸ்ஸஸாங்கோதிதஸௌம்யவக்த்ரா
தாராகணோந்மீலிதசாருநேத்ரா ।
ஜ்யோத்ஸ்நாம்ஸுகப்ராவரணா விபாதி
நாரீவ ஸுக்லாம்ஸுகஸம்வ்ருதாங்கீ ॥
rātriṡṡaṡāṅkōditasaumyavaktrā
tārāgaṇōnmīlitacārunētrā ।
jyōtsnāṃṡukaprāvaraṇā vibhāti
nārīva ṡuklāṃṡukasaṃvṛtāṅgī ॥
With the risen moon for her pleasant face,
the twinkling stars for her beautiful eyes
the moon-light for her garment,
the sky is gorgeous like a woman clad in a white garment.
4.30.47 விபக்வஸாலிப்ரஸவாநி புக்த்வா
ப்ரஹர்ஷிதா ஸாரஸசாருபங்க்தி: ।
நபஸ்ஸமாக்ராமதி ஸீக்ரவேகா:
வாதாவதூதா க்ரதிதேவ மாலா ॥
vipakvaṡāliprasavāni bhuktvā
praharṣitā sārasacārupaṅkti: ।
nabhassamākrāmati ṡīghravēgāḥ
vātāvadhūtā grathitēva mālā ॥
The Sārasa birds, content feeding on mature seeds of paddy,
fly past in beautiful rows filling the sky
as if they are flowers blown by the wind
in the shape of garlands.
4.30.48 ஸுப்தைகஹம்ஸம் குமுதைருபேதம்
மஹாஹ்ரதஸ்தம் ஸலிலம் விபாதி ।
கநைர்விமுக்தம் நிஸி பூர்ணசந்த்ரம்
தாராகணாகீர்ணமிவாந்தரிக்ஷம் ॥
suptaikahaṃsaṃ kumudairupētaṃ
mahāhradasthaṃ salilaṃ vibhāti ।
ghanairvimuktaṃ niṡi pūrṇacandraṃ
tārāgaṇākīrṇamivāntarikṣam ॥
The water in the great lake,
with a single swan sleeping on it
in the midst of an abundance of flowers,
looks like the night sky clear of clouds,
with the full moon shining
and the stars strewn all over it.
4.30.49 ப்ரகீர்ணஹம்ஸாகுலமேகலாநாம்
ப்ரபுத்தபத்மோத்பலமாலிநீநாம் ।
வாப்யுத்தமாநாமதிகாऽத்ய லக்ஷ்மீ:
வராங்கநாநாமிவ பூஷிதாநாம் ॥
prakīrṇahaṃsākulamēkhalānāṃ
prabuddhapadmōtpalamālinīnām ।
vāpyuttamānāmadhikā'dya lakṣmīḥ
varāṅganānāmiva bhūṣitānām ॥
The beauty of the wonderful step wells
is enhanced by the scattered swans
that look like waistbands
and by the lotuses and lilies in bloom
that look like garlands,
just as the beauty of a lovely woman is
enhanced by ornaments worn from head to toe.
4.30.50 வேணுஸ்வநவ்யஞ்ஜிததூர்யமிஸ்ர:
ப்ரத்யூஷகாலேऽநிலஸம்ப்ரவ்ருத்த: ।
ஸம்மூர்சிதோ கஹ்வரகோவ்ருஷாணாம்
அந்யோந்யமாபூரயதீவ ஸப்த: ॥
vēṇusvanavyañjitatūryamiṡraḥ
pratyūṣakālē'nilasaṃpravṛttaḥ ।
sammūrchitō gahvaragōvṛṣāṇām
anyōnyamāpūrayatīva ṡabdaḥ ॥
The medley of wind-pipe like sounds from the bamboo reeds
enhanced and spread everywhere by the morning breeze
complements the bellowing of the bulls in the caves.
4.30.51 நவைர்நதீநாம் குஸுமப்ரஹாஸை:
வ்யாதூயமாநைர்ம்ருதுமாருதேந ।
தௌதாமலக்ஷௌமபடப்ரகாஸை:
கூலாநி காஸைருபஸோபிதாநி ॥
navairnadīnāṃ kusumaprahāsaiḥ
vyādhūyamānairmṛdumārutēna ।
dhautāmalakṣaumapaṭaprakāṡaiḥ
kūlāni kāṡairupaṡōbhitāni ॥
The banks of the river look beautiful
and seem to smile with the sheen of
the white flowers of the reeds
as they sway in the mild breeze,
like bleached white silk cloth.
4.30.52 வநப்ரசண்டா மதுபாநஸௌண்டா:
ப்ரியாந்விதாஷ்ஷட்சரணா: ப்ரஹ்ருஷ்டா: ।
வநேஷு மத்தா: பவநாநுயாத்ராம்
குர்வந்தி பத்மாஸநரேணுகௌரா: ॥
vanapracaṇḍā madhupānaṡauṇḍā:
priyānvitāṣṣaṭcaraṇāḥ prahṛṣṭāḥ ।
vanēṣu mattāḥ pavanānuyātrāṃ
kurvanti padmāsanarēṇugaurāḥ ॥
The bumble bees that dominate the Vanas,
skilled and happy in swilling the honey,
covered with the pollen of lotuses and Āsana flowers,
are getting, along with their mates,
a joy ride on the blowing wind.
4.30.53 ஜலம் ப்ரஸந்நம் குஸும ப்ரஹாஸம்
க்ரௌஞ்சஸ்வநம் ஸாலிவநம் விபக்வம்
ம்ருதுஸ்ச வாயுர்விமலஸ்ச சந்த்ர:
ஸம்ஸந்தி வர்ஷவ்யபநீதகாலம் ॥
jalaṃ prasannaṃ kusuma prahāsam
krauñcasvanaṃ ṡālivanaṃ vipakvam
mṛduṡca vāyurvimalaṡca candraḥ
ṡaṃsanti varṣavyapanītakālam ॥
The smiling flowers, pleasant waters,
sounds of the Krouncas, matured paddy,
gentle breeze and clear moon
tell that the monsoon season is over.
To be continued