Tweet
Aranyakanda Sarga 64 Continues
3.64.28b-29a ஏவமுக்த்வா மஹாபாஹும்
லக்ஷ்மணம் புருஷர்ஷப: ।
உவாச ராமோ தர்மாத்மா
கிரிம் ப்ரஸ்ரவணாகுலம் ॥
ēvamuktvā mahābāhum
lakṣmaṇaṃ puruṣarṣabhaḥ ।
uvāca rāmō dharmātmā
giriṃ prasravaṇākulam ॥
Speaking thus to Lakshmaṇa of mighty arm,
Rāma, the Dharmātma, the bull among men,
said to the mountain,
tumultuous with its streams and cascades:
3.64.29b-30a கச்சித் க்ஷிதிப்ருதாம் நாத
த்ருஷ்டா ஸர்வாங்கஸுந்தரீ ।
ராமா ரம்யே வநோத்தேஸே
மயா விரஹிதா த்வயா ॥
kaccit kṣitibhṛtāṃ nātha
dṛṣṭā sarvāṅgasundarī ।
rāmā ramyē vanōddēṡē
mayā virahitā tvayā ॥
Have you, O King of the mountains,
seen my fair lady, perfect in every limb,
who was separated from me,
in the pleasant woodlands?
3.64.30b-31 க்ருத்தோऽப்ரவீத்கிரிம் தத்ர
ஸிம்ஹ: க்ஷுத்ரம்ருகம் யதா ।
தாம் ஹேமவர்ணாம் ஹேமாபாம்
ஸீதாம் தர்ஸய பர்வத ।
யாவத்ஸாநூநி ஸர்வாணி
ந தே வித்வம்ஸயாம்யஹம் ॥
kruddhō'bravīdgiriṃ tatra
siṃhaḥ kṣudramṛgaṃ yathā ।
tāṃ hēmavarṇāṃ hēmābhām
sītāṃ darṡaya parvata ।
yāvatsānūni sarvāṇi
na tē vidhvaṃsayāmyaham ॥
(As there was no reply),
like a lion threatening a menial beast,
he said to that mountain in rage,
‘O mountain, show me Seetā,
who is of golden hue and golden shine,
before I destroy all your slopes!’
3.64.32 ஏவமுக்தஸ்து ராமேண
பர்வதோ மைதிலீம் ப்ரதி ।
ஸம்ஸந்நிவ ததஸ்ஸீதாம்
நாதர்ஸயத ராகவே ॥
ēvamuktastu rāmēṇa
parvatō maithilīṃ prati ।
ṡaṃsanniva tatassītām
nādarṡayata rāghavē ॥
Asked thus about Maithili by Rāma,
the mountain then seemed to
tell Rāghava about Seetā, though unable to show.
3.64.33-34a ததோ தாஸரதீ ராம
உவாச ச ஸிலோச்சயம் ।
மம பாணாக்நிநிர்தக்தோ
பஸ்மீபூதோ பவிஷ்யஸி ।
அஸேவ்யத்ஸததம் சைவ
நிஸ்த்ருணத்ருமபல்லவ: ॥
tatō dāṡarathī rāma
uvāca ca ṡilōccayam ।
mama bāṇāgninirdagdhō
bhasmībhūtō bhaviṣyasi ।
asēvyatsatataṃ caiva
nistṛṇadrumapallavaḥ ॥
Then Rāma, the son of Daṡaratha said to the mountain:
‘You will be reduced to ashes
burnt by the fire of my arrows;
there will no more be the
trees, grass and tender shoots,
and you will be rendered useless forever!’
3.64.34b-35a இமாம் வா ஸரிதம் சாத்ய
ஸோஷயிஷ்யாமி லக்ஷ்மண ।
யதி நாக்யாதி மே ஸீதாம்
ஆர்யாம் சந்த்ரநிபாநநாம் ॥
imāṃ vā saritaṃ cādya
ṡōṣayiṣyāmi lakṣmaṇa ।
yadi nākhyāti mē sītām
āryāṃ candranibhānanām ॥
I shall dry this river up, O Lakshmaṇa,
if it does not tell me where
the noble Seetā of moon-bright face is!
3.64.35b-37a ஏவம் ஸ ருஷிதோ ராமோ
திதக்ஷந்நிவ சக்ஷுஷா ।
ததர்ஸ பூமௌ நிஷ்க்ராந்தம்
ராக்ஷஸஸ்ய பதம் மஹத் ।
த்ரஸ்தாயா ராமகாங்க்ஷிண்யா:
ப்ரதாவந்த்யா இதஸ்தத: ।
ராக்ஷஸேநாநுவ்ருத்தாயா
மைதில்யாஸ்ச பதாந்யத ॥
ēvaṃ sa ruṣitō rāmō
didhakṣanniva cakṣuṣā ।
dadarṡa bhūmau niṣkrāntam
rākṣasasya padaṃ mahat ।
trastāyā rāmakāṅkṣiṇyāḥ
pradhāvantyā itastataḥ ।
rākṣasēnānuvṛttāyā
maithilyāṡca padānyatha ॥
As Rāma said this, looking as if
he would burn the worlds in anger,
his eye fell on a huge foot-mark
of a Rakshasa on the ground,
and then on the footprints left by Maithili
as she, frightened and longing for Rāma,
ran hither and thither, chased by the Rakshasa.
3.64.37b-38 ஸ ஸமீக்ஷ்ய பரிக்ராந்தம்
ஸீதாயா ராக்ஷஸஸ்ய ச ।
பக்நம் தநுஸ்ச தூணீ ச
விகீர்ணம் பஹுதா ரதம் ।
ஸம்ப்ராந்தஹ்ருதயோ ராம:
ஸஸம்ஸ ப்ராதரம்ப்ரியம் ॥
sa samīkṣya parikrāntam
sītāyā rākṣasasya ca ।
bhagnaṃ dhanuṡca tūṇī ca
vikīrṇaṃ bahudhā ratham ।
sambhrāntahṛdayō rāmaḥ
ṡaṡaṃsa bhrātaraṃpriyam ॥
Seeing the marks left by the
movements of Seetā and the Rākshasa,
and the broken bow and quivers
and the pieces of the chariot strewn all around,
Rāma, his heart beating wildly,
said these words to his beloved brother:
3.64.39 பஸ்ய லக்ஷ்மண வைதேஹ்யா:
ஸீர்ணா: கநகபிந்தவ: ।
பூஷணாநாம் ஹி ஸௌமித்ரே
மால்யாநி விவிதாநி ச ॥
paṡya lakṣmaṇa vaidēhyāḥ
ṡīrṇāḥ kanakabindavaḥ ।
bhūṣaṇānāṃ hi saumitrē
mālyāni vividhāni ca ॥
O Lakshmaṇa, look at these
specks of gold from Vaidēhi’s ornaments!
O Sowmitri, look at the
different kinds of necklaces fallen here!
3.64.40 தப்தபிந்துநிகாஸைஸ்ச
சித்ரை: க்ஷதஜபிந்துபி: ।
ஆவ்ருதம் பஸ்ய ஸௌமித்ரே
ஸர்வதோ தரணீதலம் ॥
taptabindunikāṡaiṡca
citraiḥ kṣatajabindubhiḥ ।
āvṛtaṃ paṡya saumitrē
sarvatō dharaṇītalam ॥
O Sowmitri, look at these grounds
covered everywhere by drops of blood,
looking like drops of molten gold.
3.64.41 மந்யே லக்ஷ்மண வைதேஹீ
ராக்ஷஸை: காமரூபிபி: ।
பித்வாபித்வா விபக்தா வா
பக்ஷிதா வா பவிஷ்யதி ॥
manyē lakṣmaṇa vaidēhī
rākṣasaiḥ kāmarūpibhiḥ ।
bhitvābhitvā vibhaktā vā
bhakṣitā vā bhaviṣyati ॥
I fear, O Lakshmaṇa, that Vaidēhi
was either torn to pieces or
devoured by Rākshasas,
who take any form at will.
3.64.42 தஸ்யா நிமித்தம் வைதேஹ்யா
த்வயோர்விவதமாநயோ: ।
பபூவ யுத்தம் ஸௌமித்ரே
கோரம் ராக்ஷஸயோரிஹ ॥
tasyā nimittaṃ vaidēhyā
dvayōrvivadamānayōḥ ।
babhūva yuddhaṃ saumitrē
ghōraṃ rākṣasayōriha ॥
O Sowmitri! There seems to have been a dreadful fight
between two Rakshasas, both contending for Vaidēhi!
3.64.43 முக்தாமணிமயம் சேதம்
தபநீயவிபூஷிதம் ।
தரண்யாம் பதிதம் ஸௌம்ய
கஸ்ய பக்நம் மஹத்தநு: ॥
muktāmaṇimayaṃ cēdam
tapanīyavibhūṣitam ।
dharaṇyāṃ patitaṃ saumya
kasya bhagnaṃ mahaddhanuḥ ॥
Someone’s great bow, set with pearls and gems,
adorned with glittering gold, O gentle one,
has fallen here on the ground, broken.
3.64.44 தருணாதித்யஸங்காஸம்
வைடூர்யகுலிகாசிதம் ।
விஸீர்ணம் பதிதம் பூமௌ
கவசம் கஸ்ய காஞ்சநம் ॥
taruṇādityasaṅkāṡam
vaiḍūryagulikācitam ।
viṡīrṇaṃ patitaṃ bhūmau
kavacaṃ kasya kāñcanam ॥
Someone’s golden armor inset with globules of lazulite,
shining like the rising sun, lies tossed on the ground here.
3.64.45 சத்ரம் ஸதஸலாகம் ச
திவ்யமால்யோபஸோபிதம் ।
பக்நதண்டமிதம் கஸ்ய
பூமௌ ஸம்யங்நிபாதிதம் ॥
chatraṃ ṡataṡalākaṃ ca
divyamālyōpaṡōbhitam ।
bhagnadaṇḍamidaṃ kasya
bhūmau samyaṅnipātitam ॥
Someone’s umbrella with a hundred ribs
and adorned with splendid garlands,
has been thrown down on the ground,
along with its broken golden handle.
3.64.46 காஞ்சநோரஸ்சதாஸ்சேமே
பிஸாசவதநா: கரா: ।
பீமரூபா மஹாகாயா:
கஸ்ய வா நிஹதா ரணே ॥
kāñcanōraṡchadāṡcēmē
piṡācavadanāḥ kharāḥ ।
bhīmarūpā mahākāyāḥ
kasya vā nihatā raṇē ॥
Someone’s ghoul-faced mules,
adorned with gold breast-plates,
so huge and dreadful-looking,
were evidently slain in the fight.
3.64.47 தீப்தபாவகஸங்காஸோ
த்யுதிமாந்ஸமரத்வஜ: ।
அபவித்தஸ்ச பக்நஸ்ச
கஸ்ய ஸாங்க்ராமிகோ ரத: ॥
dīptapāvakasaṅkāṡō
dyutimānsamaradhvajaḥ ।
apaviddhaṡca bhagnaṡca
kasya sāṅgrāmikō rathaḥ ॥
Someone’s war-chariot along with its combat-flag,
dazzling like a blazing fire,
has been broken and thrown here.
3.64.48 ரதாக்ஷமாத்ரா விஸிகா:
தபநீயவிபூஷணா: ।
கஸ்யேமேऽபிஹதா பாணா:
ப்ரகீர்ணா கோரகர்மண: ॥
rathākṣamātrā viṡikhāḥ
tapanīyavibhūṣaṇāḥ ।
kasyēmē'bhihatā bāṇāḥ
prakīrṇā ghōrakarmaṇaḥ ॥
Someone’s dreadful and sharp-headed arrows,
decorated in gold, shafts as big
as the axle of a chariot,
are struck down and scattered here.
3.64.49 ஸராவரௌ ஸரை: பூர்ணௌ
வித்வஸ்தௌ பஸ்ய லக்ஷ்மண ।
ப்ரதோதாபீஸுஹஸ்தோ வை
கஸ்யாயம் ஸாரதிர்ஹத: ॥
ṡarāvarau ṡaraiḥ pūrṇau
vidhvastau paṡya lakṣmaṇa ।
pratōdābhīṡuhastō vai
kasyāyaṃ sārathirhataḥ ॥
O Lakshmaṇa, look at these quivers,
full of arrows that are shattered.
Whose is this slain charioteer,
still holding the whip and reins in his hands!
3.64.50 கஸ்யேமௌ புருஷவ்யாக்ர
ஸயாதே நிஹதௌ யுதி ।
சாமரக்ராஹிணௌ ஸௌம்ய
ஸோஷ்ணீஷமணிகுண்டலௌ ॥
kasyēmau puruṣavyāghra
ṡayātē nihatau yudhi ।
cāmaragrāhiṇau saumya
sōṣṇīṣamaṇikuṇḍalau ॥
O gentle one! O tiger among men!
Whose are these two wielders of the fly-whisks,
who lie slain in battle wearing
turbans and gold ear-pendants ?
3.64.51 பதவீபுருஷஸ்யைஷா
வ்யக்தம் கஸ்யாபி ரக்ஷஸ: ।
வைரம் ஸதகுணம் பஸ்ய
மம தைர்ஜீவிதாந்தகம் ॥
padavīpuruṣasyaiṣā
vyaktaṃ kasyāpi rakṣasaḥ ।
vairaṃ ṡataguṇaṃ paṡya
mama tairjīvitāntakam ॥
This is the track, look, of a man, definitely a Rākshasa.
Understand that my vengeance to put an end to their lives
has (now) grown a hundred-fold!
3.64.52 ஸுகோரஹ்ருதயைஸ்ஸௌம்ய
ராக்ஷஸை: காமரூபிபி: ।
ஹ்ருதா ம்ருதா வா ஸீதா ஸா
பக்ஷிதா வா தபஸ்விநீ ॥
sughōrahṛdayaissaumya
rākṣasaiḥ kāmarūpibhiḥ ।
hṛtā mṛtā vā sītā sā
bhakṣitā vā tapasvinī ॥
O gentle one! The distraught Seetā
is either dead, or has been devoured or
carried off by the extremely cruel-hearted
Rākshasas who can take any form at will!
3.64.53-54a நதர்மஸ்த்ராயதே ஸீதாம்
ஹ்ரியமாணாம் மஹாவநே ।
பக்ஷிதாயாம் ஹி வைதேஹ்யாம்
ஹ்ருதாயாமபி லக்ஷ்மண ।
கே ஹி லோகே ப்ரியம் கர்தும்
ஸக்தாஸ்ஸௌம்ய மமேஸ்வரா: ॥
nadharmastrāyatē sītām
hriyamāṇāṃ mahāvanē ।
bhakṣitāyāṃ hi vaidēhyām
hṛtāyāmapi lakṣmaṇa ।
kē hi lōkē priyaṃ kartum
ṡaktāssaumya mamēṡvarāḥ ॥
Dharma did not prevail to save Seetā
as she was being carried off in the great Vana.
My dear Lakshmaṇa, which power in this world
stood up for my wellbeing,
when Vaidēhi was being devoured or abducted?
To be Continued