Tweet
Aranya Kaanda - Sarga 57
In this Sarga, Rāma, after killing Māreeca, turns back and heads to the Āṡrama in all haste. He sees many bad omens, which make him worried. He concludes that Māreeca coming in the form of deer, drawing him far away and crying ‘Ha Seetā, Ha Lakshmaṇa!’ in his voice is, for certain, a plot by the Rākshasas.
Then he sees Lakshmaṇa at a distance coming towards him. Rāma and Lakshmaṇa meet, both equally gloomy. Rāma reprimands Lakshmaṇa for coming to him, leaving Seetā alone. He shares his disquiet with him that Seetā may be in danger and might have been abducted or devoured by the Rākshasas.
3.57.1 ராக்ஷஸம் ம்ருகரூபேண
சரந்தம் காமரூபிணம் ।
நிஹத்ய ராமோ மாரீசம்
தூர்ணம் பதி ந்யவர்தத ॥
rākṣasaṃ mṛgarūpēṇa
carantaṃ kāmarūpiṇam ।
nihatya rāmō mārīcam
tūrṇaṃ pathi nyavartata ॥
After killing the Rākshasa Māreeca
who could take any form at will
and who came in the form of a deer,
Rāma turned back in all haste.
3.57.2 தஸ்ய ஸந்த்வரமாணஸ்ய
த்ரஷ்டுகாமஸ்ய மைதிலீம் ।
க்ரூரஸ்வநோऽத கோமாயு:
விநநாதாஸ்ய ப்ருஷ்டத: ॥
tasya santvaramāṇasya
draṣṭukāmasya maithilīm ।
krūrasvanō'tha gōmāyuḥ
vinanādāsya pṛṣṭhataḥ ॥
While he was thus hurrying to see Maithili,
a jackal released a shriek of a howl behind him.
3.57.3 ஸ தஸ்ய ஸ்வரமாஜ்ஞாய
தாருணம் ரோமஹர்ஷணம் ।
சிந்தயாமாஸ கோமாயோ:
ஸ்வரேண பரிஸங்கித: ॥
sa tasya svaramājñāya
dāruṇaṃ rōmaharṣaṇam ।
cintayāmāsa gōmāyōḥ
svarēṇa pariṡaṅkitaḥ ॥
Hearing that nerve-racking howl of the jackal,
which made one’s hair stand on its end,
he became suspicious and was worried:
3.57.4 அஸுபம் பத மந்யேऽஹம்
கோமாயுர்வாஸ்யதே யதா ।
ஸ்வஸ்தி ஸ்யாதபி வைதேஹ்யா
ராக்ஷஸைர்பக்ஷணம் விநா ॥
aṡubhaṃ bata manyē'ham
gōmāyurvāṡyatē yathā ।
svasti syādapi vaidēhyā
rākṣasairbhakṣaṇaṃ vinā ॥
This howl of the jackal, alas,
makes me suspicious of trouble ahead;
I hope Vaidēhi is safe and
was not eaten by Rākshasas!
3.57.5-6 மாரீசேந து விஜ்ஞாய
ஸ்வரமாலம்ப்ய மாமகம் ।
விக்ருஷ்டம் ம்ருகரூபேண
லக்ஷ்மணஸ்ஸ்ருணுயாத்யதி ।
ஸ ஸௌமித்ரிஸ்ஸ்வரம் ஸ்ருத்வா
தாம் ச ஹித்வாச மைதிலீம் ।
தயேஹ ப்ரஹித: க்ஷிப்ரம்
மத்ஸகாஸமிஹைஷ்யதி ॥
mārīcēna tu vijñāya
svaramālambya māmakam ।
vikruṣṭaṃ mṛgarūpēṇa
lakṣmaṇaṡṡṛṇuyādyadi ।
sa saumitrissvaraṃ ṡrutvā
tāṃ ca hitvāca maithilīm ।
tayēha prahitaḥ kṣipram
matsakāṡamihaiṣyati ॥
If Lakshmaṇa, the son of Sumitrā,
has heard the yell that Māreeca, disguised as a deer,
had wantonly let off in my voice,
he could leave Maithili alone,
and at her behest come here
looking for me in all haste.
3.57.7-8 ராக்ஷஸைஸ்ஸஹிதைர்நூநம்
ஸீதாயா ஈப்ஸிதோ வத: ।
காஞ்சநஸ்ச ம்ருகோ பூத்வா
வ்யபநீயாஸ்ரமாத்து மாம் ॥
தூரம் நீத்வா து மாரீசோ
ராக்ஷஸோऽபூச்சரா ஹத: ।
ஹா லக்ஷ்மண ஹதோऽஸ்மீதி
யத்வாக்யம் வ்யாஜஹார ஹ ॥
rākṣasaissahitairnūnam
sītāyā īpsitō vadhaḥ ।
kāñcanaṡca mṛgō bhūtvā
vyapanīyāṡramāttu mām ॥
dūraṃ nītvā tu mārīcō
rākṣasō'bhūccharā hataḥ ।
hā lakṣmaṇa hatō'smīti
yadvākyaṃ vyājahāra ha ॥
It all - Māreeca taking the form of golden deer,
drawing me away from the Āṡrama,
resuming the form of Rākshasa when hit by arrows,
and screaming ‘Ha Seetā, Ha Lakshmaṇa!’ -
seems certainly to be a plot
coordinated by the Rākshasas, to kill Seetā.
3.57.9-10a அபி ஸ்வஸ்தி பவேத்தாப்யாம்
ரஹிதாப்யாம் மஹாவநே ।
ஜநஸ்தாநநிமித்தம் ஹி
க்ருதவைரோऽஸ்மி ராக்ஷஸை: ।
நிமித்தாநி ச கோராணி
த்ருஸ்யந்தேऽத்ய பஹூநி ச ॥
api svasti bhavēttābhyām
rahitābhyāṃ mahāvanē ।
janasthānanimittaṃ hi
kṛtavairō'smi rākṣasaiḥ ।
nimittāni ca ghōrāṇi
dṛṡyantē'dya bahūni ca ॥
I hope both of them are safe
in this great Vana, without me being there.
I have incurred the enmity of
the Rākshasas on account of Janasthāna.
And I see multitudes of dreadful omens.
3.57.10b-11 இத்யேவம் சிந்தயந்ராம:
ஸ்ருத்வா கோமாயுநிஸ்ஸ்வநம் ।
ஆத்மநஸ்சாபநயநாந்
ம்ருகரூபேண ரக்ஷஸா ।
ஆஜகாம ஜநஸ்தாநம்
ராகவ: பரிஸங்கித: ॥
ityēvaṃ cintayanrāmaḥ
ṡrutvā gōmāyunissvanam ।
ātmanaṡcāpanayanān
mṛgarūpēṇa rakṣasā ।
ājagāma janasthānam
rāghavaḥ pariṡaṅkitaḥ ॥
Thus worrying over the jackal’s howling and
the fact that he had been drawn away
by the Rākshasa disguised as a deer,
Rāghava returned to Janasthāna, disquieted.
3.57.12 தம் தீநமநஸோ தீநம்
ஆஸேதுர்ம்ருகபக்ஷிண: ।
ஸவ்யம் க்ருத்வா மஹாத்மாநம்
கோராம்ஸ்ச ஸஸ்ருஜுஸ்ஸ்வராந் ॥
taṃ dīnamanasō dīnam
āsēdurmṛgapakṣiṇaḥ ।
savyaṃ kṛtvā mahātmānam
ghōrāṃṡca sasṛjussvarān ॥
Birds and beasts with sadness in their hearts,
came to him, who was thus downcast,
from the left, making raucous shrills.
3.57.13 தாநி த்ருஷ்ட்வா நிமித்தாநி
மஹாகோராணி ராகவ: ।
ந்யவர்ததாத த்வரிதோ
ஜவேநாஸ்ரமமாத்மந: ॥
tāni dṛṣṭvā nimittāni
mahāghōrāṇi rāghavaḥ ।
nyavartatātha tvaritō
javēnāṡramamātmanaḥ ॥
Seeing those terribly dreadful omens,
Rāghava hastened and sped back to his Āṡrama.
3.57.14 ஸீதாம் ஸ து வராரோஹாம்
லக்ஷ்மணம் ச மஹாபலம் ।
ஆஜகாம ஜநஸ்தாநம்
சிந்தயந்நேவ ராகவ: ॥
sītāṃ sa tu varārōhām
lakṣmaṇaṃ ca mahābalam ।
ājagāma janasthānam
cintayannēva rāghavaḥ ॥
He thus headed to Janasthāna with
his mind occupied by the thoughts of
Seetā of excellent Kaṭee and
Lakshmaṇa of immense strength.
3.57.15-16a ததோ லக்ஷ்மணமாயாந்தம்
ததர்ஸ விகதப்ரபம் ।
ததோऽவிதூரே ராமேண
ஸமீயாய ஸ லக்ஷ்மண: ॥
விஷண்ணஸ்ஸுவிஷண்ணேந
து:கிதோ து:கபாகிநா ।
tatō lakṣmaṇamāyāntam
dadarṡa vigataprabham ।
tatō'vidūrē rāmēṇa
samīyāya sa lakṣmaṇaḥ ॥
viṣaṇṇassuviṣaṇṇēna
duḥkhitō duḥkhabhāginā ।
Then he saw Lakshmaṇa coming sans his usual verve.
In a short distance, the gloomy Rāma who was destined to woes
met the gloomy Lakshmaṇa who was already woebegone.
3.57.16b-17a ஸஞ்ஜகர்ஹேऽத தம் ப்ராதா
ஜ்யேஷ்டோ லக்ஷ்மணமாகதம் ॥
விஹாய ஸீதாம் விஜநே
வநே ராக்ஷஸஸேவிதே ।
sañjagarhē'tha taṃ bhrātā
jyēṣṭhō lakṣmaṇamāgatam ॥
vihāya sītāṃ vijanē
vanē rākṣasasēvitē ।
Then the elder brother reprimanded Lakshmaṇa
for coming to him, leaving Seetā in the
desolate Vana that was frequented by Rākshasas.
3.57.17b-18a க்ருஹீத்வா ச கரம் ஸவ்யம்
லக்ஷ்மணம் ரகுநந்தந: ॥
உவாச மதுரோதர்கம்
இதம் பருஷமார்தவத்।
gṛhītvā ca karaṃ savyam
lakṣmaṇaṃ raghunandanaḥ ॥
uvāca madhurōdarkam
idaṃ paruṣamārtavat।
Holding the left hand of Lakshmaṇa,
the scion of Raghus, in his sadness,
said these harsh words, though in a loving tone:
3.57.18b-19a அஹோ லக்ஷ்மண கர்ஹ்யம் தே
க்ருதம் யஸ்த்வம் விஹாய தாம் ॥
ஸீதாமிஹாऽऽகதஸ்ஸௌம்ய
கச்சித்ஸ்வஸ்தி பவேதிஹ ।
ahō lakṣmaṇa garhyaṃ tē
kṛtaṃ yastvaṃ vihāya tām ॥
sītāmihā''gatassaumya
kaccitsvasti bhavēdiha ।
O Lakshmaṇa, my dear! What you have done,
leaving Seetā alone and coming here, is not right.
I hope everything is all right!
3.57.19b-20 ந மேऽஸ்தி ஸம்ஸயோ வீர
ஸர்வதா ஜநகாத்மஜா ॥
விநஷ்டா பக்ஷிதா வாபி
ராக்ஷஸைர்வநசாரிபி: ।
அஸுபாந்யேவ பூயிஷ்டம்
யதா ப்ராதுர்பவந்தி மே ॥
na mē'sti saṃṡayō vīra
sarvathā janakātmajā ॥
vinaṣṭā bhakṣitā vāpi
rākṣasairvanacāribhiḥ ।
aṡubhānyēva bhūyiṣṭham
yathā prādurbhavanti mē ॥
O Veera, based on the multitude of bad omens I see,
I feel, without doubt, that the daughter of Janaka
was destroyed in every possible way or
was devoured by the Rākshasas that roam the Vana.
3.57.21 அபி லக்ஷ்மண ஸீதாயா:
ஸாமக்ர்யம் ப்ராப்நுயாவஹே ।
ஜீவந்த்யா: புருஷவ்யாக்ர
ஸுதாயா ஜநகஸ்ய வை ॥
api lakṣmaṇa sītāyāḥ
sāmagryaṃ prāpnuyāvahē ।
jīvantyāḥ puruṣavyāghra
sutāyā janakasya vai ॥
O Lakshmaṇa! O tiger among men!
Will we see Seetā, the daughter of Janaka,
alive and safe as one single piece?
3.57.22 யதா வை ம்ருகஸங்காஸ்ச
கோமாயுஸ்சைவ பைரவம் ।
வாஸ்யந்தே ஸகுநாஸ்சாபி
ப்ரதீப்தாமபிதோ திஸம் ॥
அபி ஸ்வஸ்தி பவேத்தஸ்யா
ராஜபுத்ர்யா மஹாபல ।
yathā vai mṛgasaṅghāṡca
gōmāyuṡcaiva bhairavam ।
vāṡyantē ṡakunāṡcāpi
pradīptāmabhitō diṡam ॥
api svasti bhavēttasyā
rājaputryā mahābala ।
The herds of animals and jackals
are letting out horrid howls.
The birds are letting off cries
turning to the direction of the burning sky.
O you of immense strength!
I hope the princess is safe.
3.57.23 இதம் ஹி ரக்ஷோ ம்ருகஸம்நிகாஸம் ।
ப்ரலோப்ய மாம் தூரமநுப்ரயாந்தம் ।
ஹதம் கதஞ்சிந்மஹதா ஸ்ரமேண ।
ஸ ராக்ஷஸோऽபூந்ம்ரியமாண ஏவ ॥
idaṃ hi rakṣō mṛgasaṃnikāṡam ।
pralōbhya māṃ dūramanuprayāntam ।
hataṃ kathañcinmahatā ṡramēṇa ।
sa rākṣasō'bhūnmriyamāṇa ēva ॥
This Rākshasa, tricking me in the form of a deer,
drew me far away as I chased him.
But finally, with quite an effort, he was killed.
As he was dying, he gained the Rākshasa form.
3.57.24 மநஸ்ச மே தீநமிஹாப்ரஹ்ருஷ்டம் ।
சக்ஷுஸ்ச ஸவ்யம் குருதே விகாரம் ।
அஸம்ஸயம் லக்ஷ்மண நாஸ்தி ஸீதா ।
ஹ்ருதா ம்ருதா வா பதி வர்ததே வா ॥
manaṡca mē dīnamihāprahṛṣṭaṃ ।
cakṣuṡca savyaṃ kurutē vikāram ।
asaṃṡayaṃ lakṣmaṇa nāsti sītā ।
hṛtā mṛtā vā pathi vartatē vā ॥
I feel depressed and unhappy
and my left eye twitches.
Without a doubt, O Lakshmaṇa,
Seetā has either been abducted
or dead or lost her way.
இத்யார்ஷே வால்மீகீயே
ஸ்ரீமத்ராமாயணே ஆதிகாவ்யே
அரண்யகாண்டே ஸப்தபஞ்சாஸஸ்ஸர்க:.
ityārṣē vālmīkīyē
ṡrīmadrāmāyaṇē ādikāvyē
araṇyakāṇḍē saptapañcāṡassargaḥ.
Thus concludes the fifty seventh Sarga
in Araṇya Kāṇḍa of the glorious Rāmāyaṇa,
the first ever poem of humankind,
composed by Maharshi Vālmeeki.