Tweet
In this short Sarga, Vasishṭha asks Bharata to regain his composure and perform the funeral rites for Daṡaratha as per the custom. Daṡaratha’s body is taken to the funeral ground in a palanquin and consigned to the fire. The king’s women also reach the funeral ground in various carriages.
After offering water libations at river Sarayu, everyone, including Bharata, ministers, Purōhitas and the king’s women, return to Ayōdhyā and mourn for ten days, sleeping on the bare ground.
2.76.1 தமேவம் ஸோகஸந்தப்தம் பரதம் கைகயீ ஸுதம் ।
உவாச வததாம் ஸ்ரேஷ்டோ வஸிஷ்டஸ்ஸ்ரேஷ்டவாக்ருஷி: ॥
tamēvaṃ ṡōkasantaptaṃ bharataṃ kaikayī sutam ।
uvāca vadatāṃ ṡrēṣṭhō vasiṣṭhaṡṡrēṣṭhavāgṛṣiḥ ॥
Vasishṭha, the Ṛshi, of speech par excellence,
and the best among conversationalists,
then said to Bharata, the son of Kaikēyee,
who was scorched by grief:
2.76.2 அலம் ஸோகேந பத்ரம் தே ராஜபுத்ர மஹாயஸ: ।
ப்ராப்தகாலம் நரபதே: குரு ஸம்யாநமுத்தமம் ॥
alaṃ ṡōkēna bhadraṃ tē rājaputra mahāyaṡaḥ ।
prāptakālaṃ narapatēḥ kuru saṃyānamuttamam ॥
O prince, may all bode well for you.
You must keep aside this grief and
perform the last rites for the King that are now due and
that will lead him to the worlds of the blessed!
2.276.3 வஸிஷ்டஸ்ய வச: ஸ்ருத்வா பரதோ தாரணாம் கத: ।
ப்ரேதகார்யாணி ஸர்வாணி காரயாமாஸ தர்மவித் ॥
vasiṣṭhasya vacaḥ ṡrutvā bharatō dhāraṇāṃ gataḥ ।
prētakāryāṇi sarvāṇi kārayāmāsa dharmavit ॥
Bharata, who knew Dharma, heard the words of Vasishṭha,
gained his composure and had all the funeral rites performed.
2.76.4-5 உத்த்ருதம் தைலஸம்ரோதாத்ஸது பூமௌ நிவேஸிதம் ।
ஆபீதவர்ணவதநம் ப்ரஸுப்தமிவ பூமிபம் ॥
ஸம்வேஸ்ய ஸயநே சாக்ய்ரே நாநாரத்நபரிஷ்க்ருதே ।
ததோ தஸரதம் புத்ரோ விலலாப ஸுது:கித: ॥
uddhṛtaṃ tailasaṃrōdhātsatu bhūmau nivēṡitam ।
āpītavarṇavadanaṃ prasuptamiva bhūmipam ॥
saṃvēṡya ṡayanē cāgyrē nānāratnapariṣkṛtē ।
tatō daṡarathaṃ putrō vilalāpa suduḥkhitaḥ ॥
The body of the king was taken out of
the oil tub and was laid on the ground.
His face looked pale yellow and
he seemed as if he was sleeping.
His body was then placed on a magnificent couch
adorned with every kind of gem.
The son then mourned the death of
Daṡaratha with extreme grief.
2.76.6 கிம் தே வ்யவஸிதம் ராஜந்! ப்ரோஷிதே மய்யநாகதே ।
விவாஸ்ய ராமம் தர்மஜ்ஞம் லக்ஷ்மணம் ச மஹாபலம் ॥
kiṃ tē vyavasitaṃ rājan! prōṣitē mayyanāgatē ।
vivāsya rāmaṃ dharmajñaṃ lakṣmaṇaṃ ca mahābalam ॥
Why did you decide, O King,
to exile Rāma who knows Dharma and
Lakshmaṇa who is mighty strong,
while I was far away from home?
2.76.7 க்வ யாஸ்யஸி மஹாராஜ! ஹித்வேமம் து:கிதம் ஜநம் ।
ஹீநம் புருஷஸிம்ஹேந ராமேணாக்லிஷ்டகர்மணா ॥
kva yāsyasi mahārāja! hitvēmaṃ duḥkhitaṃ janam ।
hīnaṃ puruṣasiṃhēna rāmēṇākliṣṭakarmaṇā ॥
Where have you gone, O great King,
abandoning these grieving people,
who are already bereft of the
irreproachable Rāma, that lion among men ?
2.76.8 யோகக்ஷேமம் து தே ராஜந்! கோऽஸ்மிந்கல்பயிதா புரே ।
த்வயி ப்ரயாதே ஸ்வஸ்தாத ராமே ச வநமாஸ்ரிதே ॥
yōgakṣēmaṃ tu tē rājan! kō'sminkalpayitā purē ।
tvayi prayātē svastāta rāmē ca vanamāṡritē ॥
With you gone to heaven, and Rāma in the forest,
who will care for the welfare and safety of this city?
2.76.9 விதவா ப்ருதிவீ ராஜந்! ஸ்த்வயா ஹீநா ந ராஜதே ।
ஹீநசந்த்ரேவ ரஜநீ நகரீ ப்ரதிபாதி மா ॥
vidhavā pṛthivī rājan! stvayā hīnā na rājatē ।
hīnacandrēva rajanī nagarī pratibhāti mā ॥
The widowed earth, bereaved of you, O King, is lusterless;
the city looks to me like the sky bereft of the moon.
2.76.10 ஏவம் விலபமாநம் தம் பரதம் தீநமாநஸம் ।
அப்ரவீத்வசநம் பூயோ வஸிஷ்டஸ்து மஹாமுநி: ॥
ēvaṃ vilapamānaṃ taṃ bharataṃ dīnamānasam ।
abravīdvacanaṃ bhūyō vasiṣṭhastu mahāmuniḥ ॥
As he, Bharata, thus lamented,
Vasishṭha, the Mahā Muni,
again told that dejected one:
2.76.11 ப்ரேதகார்யாணி யாந்யஸ்ய கர்தவ்யாநி விஸாம் பதே: ।
தாந்யவ்யக்ரம் மஹாபாஹோ! க்ரியாந்தாமவிசாரிதம் ॥
prētakāryāṇi yānyasya kartavyāni viṡāṃ patēḥ ।
tānyavyagraṃ mahābāhō! kriyāntāmavicāritam ॥
O mighty armed! the funeral rites
that are due for the King
should be performed by you
without giving in to any other thought
and with all diligence.
2.76.12 ததேதி பரதோ வாக்யம் வஸிஷ்டஸ்யாபிபூஜ்ய தத் ।
ருத்விக்புரோஹிதாசார்யாந் ஸ்த்வரயாமாஸ ஸர்வஸ: ॥
tathēti bharatō vākyaṃ vasiṣṭhasyābhipūjya tat ।
ṛtvikpurōhitācāryān stvarayāmāsa sarvaṡaḥ ॥
Giving due respect to his words,
Bharata said, ‘It shall be done,’ and
he hurried the Ṛtviks, the Purōhitas and the gurus.
2.76.13 யே த்வக்நயோ நரேந்த்ரேஸ்ய சாக்ந்யகாராத்பஹிஷ்க்ருதா: ।
ருத்விக்பிர்யாஜகைஸ்சைவ தே ஆஹ்ரியந்த யதாவிதி ॥
yē tvagnayō narēndrēsya cāgnyagārādbahiṣkṛtāḥ ।
ṛtvigbhiryājakaiṡcaiva tē āhriyanta yathāvidhi ॥
The sacred fires tended by the great King,
which had been brought out of the fire-chamber,
were received by Ṛtviks and their assistants
in a ceremonial manner.
2.76.14 ஸிபிகாயாமதாரோப்ய ராஜாநம் கதசேதஸம் ।
பாஷ்பகண்டா விமநஸஸ்தமூஹு: பரிசாரகா: ॥
ṡibikāyāmathārōpya rājānaṃ gatacētasam ।
bāṣpakaṇṭhā vimanasastamūhuḥ paricārakāḥ ॥
Thereafter the attendants,
disconsolate and throats choked with tears,
raised the body of the deceased king
onto a palanquin, and bore it away.
2.76.15 ஹிரண்யம் ச ஸுவர்ணம் ச வாஸாம்ஸி விவிதாநி ச ।
ப்ரகிரந்தோ ஜநா மார்கம் ந்ருபதேரக்ரதோ யயு: ॥
hiraṇyaṃ ca suvarṇaṃ ca vāsāṃsi vividhāni ca ।
prakirantō janā mārgaṃ nṛpatēragratō yayuḥ ॥
People went ahead of the King along the way
scattering gold, silver and
different kinds of garments.
2.76.16-17 சந்தநாகருநிர்யாஸாந் ஸரலம் பத்மகம் ததா ।
தேவதாரூணி சாஹ்ருத்ய க்ஷேபயந்தி ததாபரே ॥
கந்தாநுச்சாவசாம்ஸ்சாந்யாம் ஸ்தத்ர கத்வாத பூமிபம் ।
தத்ர ஸம்வேஸயாமாஸுஸ்சிதாமத்யே தம்ருத்விஜ: ॥
candanāgaruniryāsān saralaṃ padmakaṃ tathā ।
dēvadārūṇi cāhṛtya kṣēpayanti tathāparē ॥
gandhānuccāvacāṃṡcānyāṃ statra gatvātha bhūmipam ।
tatra saṃvēṡayāmāsuṡcitāmadhyē tamṛtvijaḥ ॥
Others brought sandal, Agaru and the resin of Balsa tree
and woods of Sarala, Padmaka and Dēvadāru
and built a pyre and strewed many kinds
of fragrant substances on it.
Thereafter, the priests laid the body
of the king at the centre of the pyre.
2.76.18 ததா ஹுதாஸநம் ஹுத்வா ஜேபுஸ்தஸ்ய தத்ருத்விஜ: ।
ஜகுஸ்ச தே யதாஸாஸ்த்ர தத்ர ஸாமாநி ஸாமகா: ॥
tadā hutāṡanaṃ hutvā jēpustasya tadṛtvijaḥ ।
jaguṡca tē yathāṡāstra tatra sāmāni sāmagāḥ ॥
Then having lit the fire, the priests chanted mantras.
Singers of Sāma Vēda sang Sāmas as per the Ṡastras.
2.76.19 ஸிபிகாபிஸ்ச யாநைஸ்ச யதார்ஹம் தஸ்ய யோஷித: ।
நகராந்நிர்யயுஸ்தத்ர வ்ருத்தை: பரிவ்ருதாஸ்ததா ॥
ṡibikābhiṡca yānaiṡca yathārhaṃ tasya yōṣitaḥ ।
nagarānniryayustatra vṛddhaiḥ parivṛtāstadā ॥
By palanquins and other suitable carriages,
his women came out of the city escorted by elders.
2.76.20 ப்ரஸவ்யம் சாபி தம் சகு: ருத்விஜோऽக்நிசிதம் ந்ருபம் ।
ஸ்த்ரியஸ்ச ஸோகஸந்தப்தா: கௌஸல்யாப்ரமுகாஸ்ததா ॥
prasavyaṃ cāpi taṃ cakuḥ ṛtvijō'gnicitaṃ nṛpam ।
striyaṡca ṡōkasantaptāḥ kausalyāpramukhāstadā ॥
Then the priests circumambulated anti-clockwise,
the king’s pyre that had been lit.
So did the grief-stricken Kousalyā and other women.
2.76.21 க்ரௌஞ்சீநாமிவ நாரீணாம் நிநாதஸ்தத்ர ஸுஸ்ருவே ।
ஆர்தாநாம் கருணம் காலே க்ரோஸந்தீநாம் ஸஹஸ்ரஸ: ॥
krauñcīnāmiva nārīṇāṃ ninādastatra ṡuṡruvē ।
ārtānāṃ karuṇaṃ kālē krōṡantīnāṃ sahasraṡaḥ ॥
Then rose the piteous wailing of
thousands of women harrowed by grief,
like the eerie sounds of the female Krounca birds.
2.76.22 ததோ ருதந்த்யோ விவஸாவிலப்ய ச புந: புந: ।
யாநேப்யஸ்ஸரயூதீரமவதேருர்வராங்கநா: ॥
tatō rudantyō vivaṡāvilapya ca punaḥ punaḥ ।
yānēbhyassarayūtīramavatērurvarāṅganāḥ ॥
Thereafter, the women weeping and
lamenting endlessly and uncontrollably,
reached the banks of river Sarayu and
alighted from their carriages.
2.76.23 க்ருத்வோதகம் தே பரதேந ஸார்தம்
ந்ருபாங்கநா மந்த்ரிபுரோஹிதா ஸ்ச ।
புரம்ப்ரவிஸ்யாஸ்ருபரீதநேத்ரா:
பூமௌ தஸாஹம் வ்யநயந்த து:கம் ॥
kṛtvōdakaṃ tē bharatēna sārdhaṃ
nṛpāṅganā mantripurōhitā ṡca ।
puraṃpraviṡyāṡruparītanētrāḥ
bhūmau daṡāhaṃ vyanayanta duḥkham ॥
The King’s women, having offered water libations,
along with Bharata, ministers and Purōhitas,
entered the city with their eyes overflowing with tears.
They mourned for ten days, sleeping on bare ground.
இத்யார்ஷே ஸ்ரீமத்ராமாயணே வால்மீகீயே ஆதிகாவ்யே
அயோத்யாகாண்டே ஷடஸப்ததிதமஸ்ஸர்க: ॥
ityārṣē ṡrīmadrāmāyaṇē vālmīkīyē ādikāvyē
ayōdhyākāṇḍē ṣaṭasaptatitamassargaḥ ॥
Thus concludes the seventy sixth Sarga
in Ayōdhyā Kāṇḍa of the glorious Rāmāyaṇa,
the first ever poem of humankind,
composed by Vālmeeki.