Tweet
Ayodhya Kaanda - Sarga 51
In this Sarga, Guha offers a comfortable bed to Lakshmaṇa and requests him to take rest. Guha promises that he will keep vigil for the night and that he is very much capable of holding up any intruder. Lakshmaṇa appreciates the gesture, but says that he cannot think of sleep while Rāma lay on floor along with Seetā.
Then he cries out to Guha, thinking of all possible ill-consequences including the death of Daṡaratha, Kousalyā and his mother. He is extremely doubtful that they would at all return from the Vana to see Daṡaratha safe and sound.
2.51.1 தம் ஜாக்ரதமதம்பேந ப்ராதுரர்தாய லக்ஷ்மணம் ।
குஹ: ஸந்தாபஸந்தப்தோ ராகவம் வாக்யமப்ரவீத் ॥
taṃ jāgratamadambhēna bhrāturarthāya lakṣmaṇam ।
guhaḥ santāpasantaptō rāghavaṃ vākyamabravīt ॥
Guha, feeling greatly distressed, spoke in all sincerity
to Lakshmaṇa, the prince of Raghu dynasty,
who was keeping vigil on his brother:
2.51.2 இயம் தாத ஸுகா ஸய்யா த்வதர்தமுபகல்பிதா ।
ப்ரத்யாஸ்வஸிஹி ஸாத்வஸ்யாம் ராஜபுத்ர! யதாஸுகம் ॥
iyaṃ tāta sukhā ṡayyā tvadarthamupakalpitā ।
pratyāṡvasihi sādhvasyāṃ rājaputra! yathāsukham ॥
O dear! This comfortable bed has been arranged for you.
O prince! Please take rest comfortably on this bed.
2.51.3-4 உசிதோऽயம் ஜநஸ்ஸர்வ: க்லேஸாநாம் த்வம் ஸுகோசித: ।
குப்த்யர்தம் ஜாகரிஷ்யாம: காகுத்ஸ்தஸ்ய வயம் நிஸாம் ॥
ந ஹி ராமாத்ப்ரியதமோ மமாஸ்தி புவி கஸ்சந ।
ப்ரவீம்யேததஹம் ஸத்யம் ஸத்யேநைவ ச தே ஸபே ॥
ucitō'yaṃ janassarvaḥ klēṡānāṃ tvaṃ sukhōcitaḥ ।
guptyarthaṃ jāgariṣyāmaḥ kākutsthasya vayaṃ niṡām ॥
na hi rāmātpriyatamō mamāsti bhuvi kaṡcana ।
bravīmyētadahaṃ satyaṃ satyēnaiva ca tē ṡapē ॥
We are accustomed to the rough and tough life,
whereas you are accustomed to comfort.
We will stay awake during night to keep vigil for Rāma.
No one is dearer to me in this world than Rāma.
I swear on truth itself that I mean what I say.
2.51.5 அஸ்ய ப்ரஸாதாதாஸம்ஸே லோகேஸ்மிந் ஸுமஹத்யஸ: ।
தர்மாவாப்திம் ச விபுலாமர்தாவாப்திம் ச கேவலம் ॥
asya prasādādāṡaṃsē lōkēsmin sumahadyaṡaḥ ।
dharmāvāptiṃ ca vipulāmarthāvāptiṃ ca kēvalam ॥
It is by his grace alone that I will be able
to conduct myself in accordance with Dharma,
gain abundant prosperity and
keep a good repute in this world.
2.51.6 ஸோऽஹம் ப்ரியஸகம் ராமம் ஸயாநம் ஸஹ ஸீதயா ।
ரக்ஷிஷ்யாமி தநுஷ்பாணிஸ்ஸர்வதோ ஜ்ஞாதிபிஸ்ஸஹ ॥
sō'haṃ priyasakhaṃ rāmaṃ ṡayānaṃ saha sītayā ।
rakṣiṣyāmi dhanuṣpāṇissarvatō jñātibhissaha ॥
Hence, with this bow in my hand and along with all my kinsmen,
I will guard my dear friend Rāma who is resting along with Seetā
from every danger.
2.51.7 ந ஹி மேऽவிதிதம் கிஞ்சித்வநேऽஸ்மிம்ஸ்சரதஸ்ஸதா ।
சதுரங்கம் ஹ்யபி பலம் ஸுமஹத்ப்ரஸஹேமஹி ॥
na hi mē'viditaṃ kiñcidvanē'smiṃṡcaratassadā ।
caturaṅgaṃ hyapi balaṃ sumahatprasahēmahi ॥
There is nothing that I am not familiar with here,
since I roam about this Vana all the time.
We can hold up even a huge army
equipped with all the four divisions.
2.51.8 லக்ஷ்மணஸ்தம் ததோவாச ரக்ஷ்யமாணாஸ்த்வயாநக ।
நாத்ர பீதா வயம் ஸர்வே தர்மமேவாநுபஸ்யதா ॥
lakṣmaṇastaṃ tadōvāca rakṣyamāṇāstvayānagha ।
nātra bhītā vayaṃ sarvē dharmamēvānupaṡyatā ॥
Then Lakshmaṇa said to him:
“O sinless one! Protected by you
in accordance with Dharma,
we shall find nothing to fear here!”
2.51.9 கதம் தஸரதௌ பூமௌ ஸயாநே ஸஹ ஸீதயா ।
ஸக்யா நித்ரா மயா லப்தும் ஜீவிதம் வா ஸுகாநி வா ॥
kathaṃ daṡarathau bhūmau ṡayānē saha sītayā ।
ṡakyā nidrā mayā labdhuṃ jīvitaṃ vā sukhāni vā ॥
But how can I get sleep, or for that matter,
think of living or of any comfort
while the son of Daṡaratha is
sleeping on the bare floor along with Seetā?
2.51.10 யோ ந தேவாஸுரை: ஸர்வை: ஸக்ய: ப்ரஸஹிதும் யுதி ।
தம் பஸ்ய ஸுகஸம்விஷ்டம் த்ருணேஷு ஸஹ ஸீதயா ॥
yō na dēvāsuraiḥ sarvaiḥ ṡakyaḥ prasahituṃ yudhi ।
taṃ paṡya sukhasaṃviṣṭaṃ tṛṇēṣu saha sītayā ॥
See how he, who cannot be faced in a fight
even by all the Dēvas and Asuras combined,
is finding comfort sleeping
on a bed of grass along with Seetā!
2.51.11 யோ மந்த்ரதபஸா லப்தோ விவிதைஸ்ச பராஸ்ரமை: ।
ஏகோ தஸரதஸ்யேஷ்ட: புத்ர: ஸத்ருஸலக்ஷண: ॥
yō mantratapasā labdhō vividhaiṡca parāṡramaiḥ ।
ēkō daṡarathasyēṣṭaḥ putraḥ sadṛṡalakṣaṇaḥ ॥
It is upon going through much efforts and Tapa
that Daṡaratha begot this dearest son
who took after him in every way.
2.51.12 அஸ்மிந் ப்ரவ்ராஜிதே ராஜா ந சிரம் வர்தயிஷ்யதி ।
விதவா மேதிநீ நூநம் க்ஷிப்ரமேவ பவிஷ்யதி ॥
asmin pravrājitē rājā na ciraṃ vartayiṣyati ।
vidhavā mēdinī nūnaṃ kṣipramēva bhaviṣyati ॥
With him in exile like this, the king may not survive for long.
The earth is soon destined to be a widow.
2.51.13 விநத்ய ஸுமஹாநாதம் ஸ்ரமேணோபரதா: ஸ்த்ரிய: ।
நிர்கோஷோபரதம் சாதோ மந்யே ராஜநிவேஸநம் ॥
vinadya sumahānādaṃ ṡramēṇōparatāḥ striyaḥ ।
nirghōṣōparataṃ cātō manyē rājanivēṡanam ॥
By now, I think the women of the king’s palace
would have become exhausted by crying aloud bitterly
and the place would have become all quiet.
2.51.14 கௌஸல்யா சைவ ராஜா ச ததைவ ஜநநீ மம ।
நாஸம்ஸே யதி ஜீவந்தி ஸர்வே தே ஸர்வரீமிமாம் ॥
kausalyā caiva rājā ca tathaiva jananī mama ।
nāṡaṃsē yadi jīvanti sarvē tē ṡarvarīmimām ॥
I doubt very much whether Kousalyā
and the King and my mother likewise
will survive through this night.
2.51.15 ஜீவேதபி ஹி மே மாதா ஸத்ருக்நஸ்யாந்வவேக்ஷயா ।
தத்து:கம் யத்து கௌஸல்யா வீரஸூர்விநஸிஷ்யதி ॥
jīvēdapi hi mē mātā ṡatrughnasyānvavēkṣayā ।
tadduḥkhaṃ yattu kausalyā vīrasūrvinaṡiṣyati ॥
May be, my mother will survive,
looking forward to being with Ṡatrughna;
but should Kousalyā, mother of a heroic son, die,
that will be of great grief to me.
2.51.16 அநுரக்தஜநாகீர்ணா ஸுகாலோகப்ரியாவஹா ।
ராஜவ்யஸநஸம்ஸ்ருஷ்டா ஸா புரீ விநஸிஷ்யதி ॥
anuraktajanākīrṇā sukhālōkapriyāvahā ।
rājavyasanasaṃsṛṣṭā sā purī vinaṡiṣyati ॥
That city, full of loving people,
pleasant to live in, and a source of happiness to everyone,
will perish, grieving for her lost King.
2.51.17 கதம் புத்ரம் மஹாத்மாநம் ஜ்யேஷ்டம் ப்ரியமபஸ்யத: ।
ஸரீரம் தாரயிஷ்யந்தி ப்ராணா ராஜ்ஞோ மஹாத்மந: ॥
kathaṃ putraṃ mahātmānaṃ jyēṣṭhaṃ priyamapaṡyataḥ ।
ṡarīraṃ dhārayiṣyanti prāṇā rājñō mahātmanaḥ ॥
For how can life remain in the body of that Mahātma king,
when he can no longer see his beloved eldest son, a Mahātma?
2.51.18 விநஷ்டே ந்ருபதௌ பஸ்சாத்கௌஸல்யா விநஸிஷ்யதி ।
அநந்தரம் ச மாதாऽபி மம நாஸமுபைஷ்யதி ॥
vinaṣṭē nṛpatau paṡcātkausalyā vinaṡiṣyati ।
anantaraṃ ca mātā'pi mama nāṡamupaiṣyati ॥
As the king loses his life, Kousalyā will die;
and then my mother too will perish.
2.51.19 அதிக்ராந்தமதிக்ராந்தமநவாப்ய மநோரதம் ।
ராஜ்யே ராமமநிக்ஷிப்ய பிதா மே விநஸிஷ்யதி ॥
atikrāntamatikrāntamanavāpya manōratham ।
rājyē rāmamanikṣipya pitā mē vinaṡiṣyati ॥
Unable to realize his long cherished dream of
installing Rāma in the kingdom, my father will die.
2.51.20 ஸித்தார்தா: பிதரம் வ்ருத்தம் தஸ்மிந்காலேऽப்யுபஸ்திதே ।
ப்ரேதகார்யேஷு ஸர்வேஷு ஸம்ஸ்கரிஷ்யந்தி பூமிபம் ॥
siddhārthāḥ pitaraṃ vṛttaṃ tasminkālē'pyupasthitē ।
prētakāryēṣu sarvēṣu saṃskariṣyanti bhūmipam ॥
Those who perform the final rites for
my father, the dead King, when that time comes,
will indeed be fortunate.
2.51.21-23 ரம்யசத்வரஸம்ஸ்தாநாம் ஸுவிபக்தமஹாபதாம் ।
ஹர்ம்யப்ராஸாதஸம்பந்நாம் கணிகாவரஸோபிதாம் ॥
ரதாஸ்வகஜஸம்பாதாம் தூர்யநாதவிநாதிதாம் ।
ஸர்வகல்யாணஸம்பூர்ணாம் ஹ்ருஷ்டபுஷ்டஜநாகுலாம் ॥
ஆராமோத்யாநஸம்பந்நாம் ஸமாஜோத்ஸவஸாலிநீம் ।
ஸுகிதா விசரிஷ்யந்தி ராஜதாநீம் பிதுர்மம ॥
ramyacatvarasaṃsthānāṃ suvibhaktamahāpathām ।
harmyaprāsādasampannām gaṇikāvaraṡōbhitām ॥
rathāṡvagajasambādhāṃ tūryanādavināditām ।
sarvakalyāṇasampūrṇāṃ hṛṣṭapuṣṭajanākulām ॥
ārāmōdyānasampannāṃ samājōtsavaṡālinīm ।
sukhitā vicariṣyanti rājadhānīṃ piturmama ॥
Then they will comfortably stroll about
in the capital city of my father,
of lovely squares, divided highways,
mansions and palaces, chariots, elephants and horses,
echoing the sounds of trumpets,
splendid with the fairest of courtesans,
full of auspicious qualities,
filled with contented and joyful people,
dotted with gardens and open spaces,
and many a social celebration.
2.51.24 அபி ஜீவேத்தஸரதோ வநவாஸாத்புநர்வயம் ।
ப்ரத்யாகம்ய மஹாத்மாநமபி பஸ்யேம ஸுவ்ரதம் ॥
api jīvēddaṡarathō vanavāsātpunarvayam ।
pratyāgamya mahātmānamapi paṡyēma suvratam ॥
Would Daṡaratha be alive perchance?
Would we, after returning from our stay in Vana,
be able to behold that Mahātma,
who is steadfast in his vows?
2.51.25 அபி ஸத்யப்ரதிஜ்ஞேந ஸார்தம் குஸலிநா வயம் ।
நிவ்ருத்தே வநவாஸேऽஸ்மிந்நயோத்யாம் ப்ரவிஸேமஹி ॥
api satyapratijñēna sārdhaṃ kuṡalinā vayam ।
nivṛttē vanavāsē'sminnayōdhyāṃ praviṡēmahi ॥
After the completion of our stay in Vana,
will we be able to enter Ayōdhyā and
see him safe, sound and having made good his word?
2.51.26 பரிதேவயமாநஸ்ய துகார்தஸ்ய மஹாத்மந: ।
திஷ்டதோ ராஜபுத்ரஸ்ய ஸர்வரீ ஸாऽத்யவர்தத ॥
paridēvayamānasya dukhārtasya mahātmanaḥ ।
tiṣṭhatō rājaputrasya ṡarvarī sā'tyavartata ॥
The night wore out, as that son of the king, the Mahātma,
racked with grief, stood by and wailed thus.
2.51.27 ததா ஹி ஸத்யம் ப்ருவதி ப்ரஜாஹிதே
நரேந்த்ரபுத்ரே குருஸௌஹ்ருதாத்குஹ: ।
முமோச பாஷ்பம் வ்யஸநாபிபீடிதோ
ஜ்வராதுரோ நாக இவ வ்யதாதுர: ॥
tathā hi satyaṃ bruvati prajāhitē
narēndraputrē gurusauhṛdādguhaḥ ।
mumōca bāṣpaṃ vyasanābhipīḍitō
jvarāturō nāga iva vyathāturaḥ ॥
When the King’s son, who sought the welfare of everyone,
thus spoke in all honesty out of love for his elders,
Guha shed tears, feeling distressed and sad
like an elephant that had caught a bad fever.
இத்யார்ஷே ஸ்ரீமத்ராமாயணே வால்மீகீயே ஆதிகாவ்யே
அயோத்யகாண்டே ஏகபஞ்சாஸ ஸ்ஸர்க: ॥
ityārṣē ṡrīmadrāmāyaṇē vālmīkīyē ādikāvyē
ayōdhyakāṇḍē ēkapañcāṡa ssargaḥ ॥
Thus concludes the fifty first Sarga
in Ayōdhyā Kāṇḍa of the glorious Rāmāyaṇa,
the first ever poem of humankind,
composed by Vālmeeki.
You have completed reading 4258 Ṡlōkas out of ~24,000 Ṡlōkas of Vālmeeki Rāmāyaṇa.
Meaning, notes and commentary by: Krishna Sharma.