Tweet
Ayodhya Kaanda - Sarga 47
In this Sarga, the citizens wake up in the morning only to find that Rāma has left. Cursing themselves for their sound sleep, they turn back with heavy hearts and enter Ayōdhyā sad and disoriented.
2.47.1 ப்ரபாதாயாம் து ஸர்வர்யாம் பௌராஸ்தே ராகவம் விநா ।
ஸோகோபஹதநிஸ்சேஷ்டா பபூவுர்ஹதசேதஸ: ॥
prabhātāyāṃ tu ṡarvaryāṃ paurāstē rāghavaṃ vinā ।
ṡōkōpahataniṡcēṣṭā babhūvurhatacētasaḥ ॥
At dawn those inhabitants of the city,
finding themselves without Rāghava,
were bewildered and paralyzed by grief.
2.47.2 ஸோகஜாஸ்ருபரித்யூநா வீக்ஷமாணாஸ்ததஸ்தத: ।
ஆலோகமபி ராமஸ்ய ந பஸ்யந்தி ஸ்ம து:கிதா: ॥
ṡōkajāṡruparidyūnā vīkṣamāṇāstatastataḥ ।
ālōkamapi rāmasya na paṡyanti sma duḥkhitāḥ ॥
Drenched in tears of misery,
they searched around everywhere.
But to their great sorrow they found no trace of Rāma.
2.47.3 தே விஷாதார்தவதநா ரஹிதாஸ்தேந தீமதா ।
க்ருபணா: கருணா வாசோ வதந்தி ஸ்ம மநஸ்விந: ॥
tē viṣādārtavadanā rahitāstēna dhīmatā ।
kṛpaṇāḥ karuṇā vācō vadanti sma manasvinaḥ ॥
Deprived of the company of the prudent one,
with their faces pale in dejection,
those thoughtful souls spoke these
helpless and piteous words:
2.47.4 திகஸ்து கலு நித்ராம் தாம் யயாऽபஹ்ருதசேதஸ: ।
நாத்ய பஸ்யாமஹே ராமம் ப்ருதூரஸ்கம் மஹாபுஜம் ॥
dhigastu khalu nidrāṃ tāṃ yayā'pahṛtacētasaḥ ।
nādya paṡyāmahē rāmaṃ pṛthūraskaṃ mahābhujam ॥
Dhik! What a wretched sleep that
completely took away our senses?
We have now lost the sight of Rāma
of broad chest and mighty arms!
2.47.5 கதம் நாம மஹாபாஹு ஸ்ஸ ததாவிததக்ரிய: ।
பக்தம் ஜநம் பரித்யஜ்ய ப்ரவாஸம் ராகவோ கத: ॥
kathaṃ nāma mahābāhu ssa tathāvitathakriyaḥ ।
bhaktaṃ janaṃ parityajya pravāsaṃ rāghavō gataḥ ॥
How could the mighty armed
who would not do anything that does not serve a purpose,
go into exile deserting his devoted subjects?
2.47.6 யோ ந: ஸதா பாலயதி பிதா புத்ராநிவௌரஸாந் ।
கதம் ரகூணாம் ஸ ஸ்ரேஷ்டஸ்த்யக்த்வா நோ விபிநம் கத: ॥
yō naḥ sadā pālayati pitā putrānivaurasān ।
kathaṃ raghūṇāṃ sa ṡrēṣṭhastyaktvā nō vipinaṃ gataḥ ॥
How could he, the foremost of the Raghus,
who always looked after us
like a father does his own progeny,
abandon us and go to the forest?
2.47.7 இஹைவ நிதநம் யாமோ மஹாப்ரஸ்தாநமேவ வா ।
ராமேண ரஹிதாநாம் ஹி கிமர்தம் ஜீவிதம் ஹி ந: ॥
ihaiva nidhanaṃ yāmō mahāprasthānamēva vā ।
rāmēṇa rahitānāṃ hi kimarthaṃ jīvitaṃ hi naḥ ॥
We shall lay down our lives here.
Or else, we shall take the last journey of no return.
For what good would life be to us, who have lost Rāma?
2.47.8 ஸந்தி ஸுஷ்காணி காஷ்டாநி ப்ரபூதாநி மஹாந்தி ச ।
தை: ப்ரஜ்வால்ய சிதாம் ஸர்வே ப்ரவிஸாமோऽத பாவகம் ॥
santi ṡuṣkāṇi kāṣṭhāni prabhūtāni mahānti ca ।
taiḥ prajvālya citāṃ sarvē praviṡāmō'tha pāvakam ॥
There are enough big and dry logs here.
Let us ignite them and throw ourselves into that fire now.
2.47.9 கிம் வக்ஷ்யாமோ மஹாபாஹுரநஸூய: ப்ரியம்வத: ।
நீத ஸ்ஸ ராகவோऽஸ்மாபிரிதி வக்தும் கதம் க்ஷமம் ॥
kiṃ vakṣyāmō mahābāhuranasūyaḥ priyaṃvadaḥ ।
nīta ssa rāghavō'smābhiriti vaktuṃ kathaṃ kṣamam ॥
What can we say (to the people of Ayōdhyā)?
How can we say that we have seen off
the sweet-spoken and mighty armed
Raghava, who knows no envy, to the forest?
2.47.10 ஸா நூநம் நகரீ தீநா த்ருஷ்ட்வாऽஸ்மாந் ராகவம் விநா ।
பவிஷ்யதி நிராநந்தா ஸஸ்த்ரீபாலவயோதிகா ॥
sā nūnaṃ nagarī dīnā dṛṣṭvā'smān rāghavaṃ vinā ।
bhaviṣyati nirānandā sastrībālavayōdhikā ॥
The wretched city, seeing us back without Rāghava,
will, including its women, children and aged,
be assuredly drained of all joy.
2.47.11 நிர்யாதாஸ்தேந வீரேண ஸஹ நித்யம் ஜிதாத்மநா ।
விஹீநாஸ்தேந ச புந: கதம் பஸ்யாம தாம் புரீம் ॥
niryātāstēna vīrēṇa saha nityaṃ jitātmanā ।
vihīnāstēna ca punaḥ kathaṃ paṡyāma tāṃ purīm ॥
Having left it with that Veera of complete restraint,
how can we bear to see it again without him?’
2.47.12 இதீவ பஹுதா வாசோ பாஹுமுத்யம்ய தே ஜநா: ।
விலபந்தி ஸ்ம து:கார்தா விவத்ஸா இவ தேநவ: ॥
itīva bahudhā vācō bāhumudyamya tē janāḥ ।
vilapanti sma duḥkhārtā vivatsā iva dhēnavaḥ ॥
Thus, flinging their arms into the air,
wailed those people in many words, tormented by grief,
like cows that had lost their calves.
2.47.13 ததோ மார்காநுஸாரேண கத்வா கிஞ்சித் க்ஷணம் புந: ।
மார்கநாஸாத்விஷாதேந மஹதா ஸமபிப்லுதா: ॥
tatō mārgānusārēṇa gatvā kiñcit kṣaṇaṃ punaḥ ।
mārganāṡādviṣādēna mahatā samabhiplutāḥ ॥
They followed the tracks (of the chariot) for a while.
And then finding them obliterated,
they were overwhelmed by distress.
2.47.14 ரதஸ்ய மார்கநாஸேந ந்யவர்தந்த மநஸ்விந: ।
கிமிதம் கிம் கரிஷ்யாமோ தைவேநோபஹதா இதி ॥
rathasya mārganāṡēna nyavartanta manasvinaḥ ।
kimidaṃ kiṃ kariṣyāmō daivēnōpahatā iti ॥
As the tracks of the chariot were obliterated,
resigned to their fate, they turned back saying:
“Alas, what are we to do now, confounded by destiny?”
2.47.15 ததோ யதாகதேநைவ மார்கேண க்லாந்தசேதஸ: ।
அயோத்யாமகமந்ஸர்வே புரீம் வ்யதிதஸஜ்ஜநாம் ॥
tatō yathāgatēnaiva mārgēṇa klāntacētasaḥ ।
ayōdhyāmagamansarvē purīṃ vyathitasajjanām ॥
Then, weary in mind, they traced back their path to
the city of Ayōdhyā where every man of heart was troubled.
2.47.16 ஆலோக்ய நகரீம் தாம் ச க்ஷயவ்யாகுலமாநஸா: ।
ஆவர்தயந்த தேऽஸ்ரூணி நயநை: ஸோகபீடிதை: ॥
ālōkya nagarīṃ tāṃ ca kṣayavyākulamānasāḥ ।
āvartayanta tē'ṡrūṇi nayanaiḥ ṡōkapīḍitaiḥ ॥
With their minds drained and agitated,
they shed tears, distressed upon seeing that city.
2.47.17 ஏஷா ராமேண நகரீ ரஹிதா நாதிஸோபதே ।
ஆபகா கருடேநேவ ஹ்ரதாதுத்த்ருதபந்நகா ॥
ēṣā rāmēṇa nagarī rahitā nātiṡōbhatē ।
āpagā garuḍēnēva hradāduddhṛtapannagā ॥
Bereft of Rāma, this city is no more splendid,
like a river whose protecting serpent
was snatched away by Garuda.
2.47.18 சந்த்ரஹீநமிவாகாஸம் தோயஹீநமிவார்ணவம் ।
அபஸ்யந்நிஹதாநந்தம் நகரம் தே விசேதஸ: ॥
candrahīnamivākāṡaṃ tōyahīnamivārṇavam ।
apaṡyannihatānandaṃ nagaraṃ tē vicētasaḥ ॥
With their minds so disoriented, they saw
a city whose sense of joy was completely struck,
resembling a sky without the moon and an ocean without water.
2.47.19 தே தாநி வேஸ்மாநி மஹாதநாநி
து:கேந து:கோபஹதா விஸந்த: ।
நைவ ப்ரஜஜ்ஞு: ஸ்வஜநம் ஜநம் வா
நிரீக்ஷமாணா: ப்ரவிநஷ்டஹர்ஷா: ॥
tē tāni vēṡmāni mahādhanāni
duḥkhēna duḥkhōpahatā viṡantaḥ ।
naiva prajajñuḥ svajanaṃ janaṃ vā
nirīkṣamāṇāḥ pravinaṣṭaharṣāḥ ॥
They entered their opulent houses grieving and struck by sadness.
With all traces of joy evaporated,
they were at a loss even to recognize
their own people, or anyone else for that matter.
இத்யார்ஷே ஸ்ரீமத்ராமாயணே வால்மீகீயே ஆதிகாவ்யே
அயோத்யாகாண்டே ஸப்தசத்வாரிம்ஸஸ்ஸர்க: ॥
ityārṣē ṡrīmadrāmāyaṇē vālmīkīyē ādikāvyē
ayōdhyākāṇḍē saptacatvāriṃṡassargaḥ ॥
Thus concludes the forty-seventh Sarga
in Ayōdhyā Kāṇḍa of the glorious Rāmāyaṇa,
the first ever poem of humankind,
composed by Vālmeeki.